Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Laureatka Nagrody im. Pawła Włodkowica w 2009 r.

Anna Walentynowicz urodziła się w 1929 roku w Równem. Zginęła w katastrofie rządowego samolotu 10 kwietnia w Smoleńsku. W wieku 10 lat straciła rodziców i została przygarnięta przez obcych ludzi. W 1945 roku rozpoczęła ciężką prace w gospodarstwie rolnym w Gdańsku. Potem zatrudniła się w stoczni Gdańskiej, gdzie pracowała z przerwami do 1991r. Jako działaczka Ligii Kobiet zaczęła zabiegać o prawa pracowników. Wtedy zaczęły się jej kłopoty z Urzędem Bezpieczeństwa. Występowała odważnie przeciwko różnym nieprawidłowościom w zakładzie.

Po raz pierwszy próbowano ją zwolnić ze stoczni w 1968 r., kiedy próbowała wyjaśnić defraudację pieniędzy z funduszu zapomogowego, lecz w jej obronie stanęła cała załoga wydziału w którym pracowała. W 1970 roku przygotowywała posiłki dla strajkujących, podczas protestu robotniczego, zaś rok później wybrano ją na delegatkę  na spotkanie robotników z Edwardem Gierkiem. W 1978 r. przystąpiła do tworzących się wtedy Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, była też członkiem redakcji pisma WZZ "Robotnik Wybrzeża". Jej mieszkanie było punktem kontaktowym WZZ. To sprawiło, że była nękana ze strony Służby Bezpieczeństwa, zamykana na 48 godzin, rewidowana i upominana. 8 sierpnia 1980 r. rozwiązano z nią umowę o pracę. Żądanie przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz stało się pierwszym postulatem strajku, który rozpoczął się 14 sierpnia w Stoczni Gdańskiej, w którego konsekwencji powstała Solidarność, pierwsza niezależna organizacja w bloku komunistycznym. W stanie wojennym internowana, po rozbiciu siłą strajku w Stoczni Gdańskiej.

9 marca 1983 Anna Walentynowicz stanęła przed sądem w Grudziądzu, oskarżona o organizowanie strajku w grudniu 1981 roku, gdzie otrzymała wyrok w zawieszeniu. Do więzienia trafiła 4 grudnia 1983 za udział w próbie wmurowania tablicy upamiętniającej górników kopalni "Wujek". Została zwolniona po roku. W 1984 r.  sąd w Katowicach odroczył jej proces dotyczący zarzutu zorganizowania manifestacji pod krzyżem przy kopalni „Wujek” ze względu na zły stan zdrowia. Wraz z siedmioma osobami z Krakowa 18 lutego 1985 r. podjęła w kościele Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Bieżanowie Starym k. Krakowa głodówkę przeciwko więzieniu Andrzeja Gwiazdy, aresztowaniu Władysława Frasyniuka, Bogdana Lisa i Adama Michnika oraz przeciwko atakom władz na Kościół.

Ten protest przekształcił się w głodówkę rotacyjną trwającą 194 dni, uczestniczyło w niej 371 osób. W maju 2006 r. Anna Walentynowicz została odznaczona przez prezydenta Orderem Orła Białego.