Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Stan faktyczny sprawy

Pan Jan został obwiniony o spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Z uwagi na przedawnienie karalności czynu sąd drugiej instancji uchylił wyrok sądu rejonowego wymierzający obwinionemu karę grzywny i umorzył postępowanie.

Sąd Okręgowy kosztami procesu obciążył skarb państwa. Pomimo, iż obwiniony był reprezentowany przez obrońcę z wyboru, Sąd Okręgowy nie zasądził od skarbu państwa zwrotu poniesionych przez niego kosztów z tego tytułu. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich – niesłusznie.

Zagadnienie prawne

Zagadnienie podniesione w kasacji dotyczy kwestii, czy w przypadku umorzenia postępowania w sprawie o wykończenia, obwinionemu należy się zwrot poniesionych kosztów na obrońcę z wyboru. W postępowaniu karnym kwestię tę reguluje art. 632b Kodeksu postępowania karnego (kpk) który stanowi, że jeżeli przyczyny umorzenia powstały w toku postępowania, sąd może orzec od Skarbu Państwa zwrot należności z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika. Brak analogicznego uregulowania w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia (kpw).

Sąd Okręgowy uznał, że skoro art. 119 kpw nie odsyła do art. 632b kpk, to nie ma podstawy do zasądzenia zwrotu tych kosztów.

Stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich

Jak wskazał Rzecznik Praw Obywatelskich, to właśnie brak odpowiedniego stosowania art. 632b kpk w sprawach o wykroczenia wskazuje na pełne stosowanie reguły wynikającej z art. 118 § 2 kpw. Przepis ten stanowi, że w razie umorzenia postępowania w sprawie w której wniosek o ukaranie złożył oskarżyciel publiczny - jak w sprawie pana Jana, gdzie wniosek wniosła Komenda Powiatowa Policji - koszty postępowania ponosi Skarb Państwa. Do kosztów postępowania – zgodnie z art. 616 § 1 pkt 2 kpk, stosowanym odpowiednio na podstawie art. 119 kpw – należą uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika. W konsekwencji Rzecznik wniósł o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy w zaskarżonym zakresie do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.