Biuletyn Informacji Publicznej RPO

23 kwietnia w czasie XIII Krajowskich Dni Integracji  RPO Adam Bodnar odebrał nagrodę INTEGRALIA, którą Porozumienia Krakowskich Uczelni na rzecz studentów z niepełnosprawnościami przyznało w tym roku jemu i Biuru RPO.

Rzecznik wygłosił też wykład „Prawa osób z niepełnosprawnością w Polsce – współczesne wyzwania w świetle obserwacji RPO VII kadencji”

W wystąpieniu Adam Bodnar podkreślił, że na podstawie konstytucji i ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich podejmuje działania oraz udziela wsparcia osobom i organizacjom, wszędzie tam, gdzie – na skutek niewłaściwego postępowania lub zaniechań ze strony władzy publicznej – mogło dojść do naruszenia praw człowieka oraz wolności i praw obywatelskich.  Ponadto RPO pełni funkcję organu ds. równego traktowania i organu monitorującego wdrażanie Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (KPON). Dlatego przez całą VIII kadencję sprawy dotyczące tej grupy społecznej były traktowane priorytetowo w działalności Biura RPO.    

W tym okresie – dzięki sygnałom od obywateli i współpracy z ekspertami oraz organizacjami społecznymi – Rzecznik Praw Obywatelskich zdiagnozował między innymi następujące problemy:

• niedostateczną ochronę osób z niepełnosprawnościami w „ustawie o równym traktowaniu” (ustawie z 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania)
• wciąż funkcjonującą w Polsce instytucję ubezwłasnowolnienia, którą należy zastąpić systemem wspieranego podejmowania decyzji;
• brak jednolitego systemu orzecznictwa skupiającego się na potrzebnym danej osobie wsparciu, a nie na dysfunkcjach;
• przypadki nieludzkiego lub poniżającego traktowania osób z niepełnosprawnościami przebywających w instytucjach;
• świadczenie pomocy w instytucjach, a nie środowisku zamieszkania i brak systemowych rozwiązań w zakresie asystentury osobistej;
• problemy z dostępnością – na ulicach, w miejscach publicznych, a także z dostępnością produktów w tym produktów i usług cyfrowych

W 2018 r. w raporcie dla ekspertów ONZ Rzecznik przedstawił 84 rekomendacje i wskazał najważniejsze obszary, w których niezbędne są zmiany systemowe. Z uznaniem przyjął też opracowanie i przyjęcie uchwałą Rady Ministrów z 16 lutego 2021 r. polskiej Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030, która w dużej mierze jest zgodna z postulatami zgłaszanymi przez Biuro RPO.

Ciągłym wyzwaniem dla Polski jest ratyfikacja Protokołu Fakultatywnego do Konwencji ONZ. Przewiduje  on bowiem możliwość składania skarg indywidualnych przez osoby, które twierdzą, że są ofiarami naruszenia przez państwo-stronę postanowień Konwencji.

Podsumowując Adam Bodnar wskazał, że wiele spraw dotyczących poprawy warunków życia i praw osób z niepełnosprawnościami udało się zrealizować w czasie jego kadencji. Lecz wciąż duża liczba problemów czeka na rozwiązanie. Biuro RPO będzie konsekwentnie nad tymi sprawami pracować. Bardzo liczy też na coraz większe zaangażowanie w te starania samego środowiska osób z niepełnosprawnością.