Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Pan Wojciech w maju 2020 r. w miejscowości S.G w gminie W. został przyłapany na tym, że nie tylko używał słów nieprzyzwoitych, ale nie miał maseczki - nie zastosował się do obowiązku zakrywania ust i nosa.
• W listopadzie Sąd Rejonowy w R. wyrokiem nakazowym uznał pana Wojciecha za winnego wykroczenia z art. 54 k.w. w związku z § 17 rozporządzenia Rady Ministrów z 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii  oraz art. 141 k.w.
• Wymierzył za to 500 zł grzywny.
• AKTUALIZACJA: 27 lipca 2021 r. SN uwzględnił w całości kasację (sygn. akt II KK 136/21), podzielając argumenty RPO

RPO składa kasację do Sądu Najwyższego w tej sprawie, bowiem pan Wojciech został skazany na podstawie wadliwych przepisów.

Pan Wojciech nie zastosował się do obowiązku zakrywania ust i nosa. Jednak rządowe rozporządzenie nie zawierało żadnej sankcji za naruszenie tego nakazu. Tymczasem odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary.

Ponadto nakaz zakrywania ust i nosa został ustanowiony na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 46b pkt 4 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi (co do kasku ochronnego w oparciu o art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – prawo o ruchu drogowym). Ustawa ta jednak pozwalała na nakazywanie noszenia maseczek chorym lub podejrzanym o chorobę – a nie wszystkim. Wprowadzenie rozporządzeniem powszechnego nakazu zakrywania ust i nosa w określonych miejscach nastąpiło nie tylko z przekroczeniem granic upoważnienia ustawowego, ale też z naruszeniem konstytucyjnego warunku, że ograniczenie wolności osobistej może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonym w ustawie.

Tu warto przypomnieć, że o wadliwości nakazu noszenia maseczek przepisu RPO alarmował właśnie od maja, a kiedy pan Wojciech został skazany, Sejm już zmienił przepis – weszły one w życie w grudniu.

Właśnie dopiero z chwilą wejścia w życie ustawy z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. poz. 2112 ze zm.) Rada Ministrów uzyskała upoważnienie do ustanowienia w rozporządzeniu powszechnego nakazu zakrywania ust i nosa w określonych okolicznościach, miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach, wraz ze sposobem realizacji tego nakazu (dodany art. 46b pkt 13 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi), zaś nieprzestrzeganie tego nakazu zostało przez ustawodawcę uznane za wykroczenie w dodanym tą ustawą art. 116 § 1a k. w. 

II.511.77.2021