Biuletyn Informacji Publicznej RPO

RPO/601904/08/VII/7011 RZ

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie odmawiania zgody na udział osoby pozbawionej wolności w pogrzebie swoich rodziców.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się osadzony ze skargą na nieudzielenie przez sędziego penitencjarnego zezwolenia na opuszczenie jednostki penitencjarnej i udział w uroczystości pogrzebowej ojca. W ocenie Rzecznika nie było podstaw prawnych do odmowy osadzonemu zezwolenia na udział w pogrzebie, z powodu niewpłynięcia do sądu oryginału wymaganych w sprawie dokumentów. Opisana praktyka budzi zaniepokojenie. Nieudzielenie - bez istotnego uzasadnienia - zezwolenia na opuszczenie jednostki penitencjarnej w takim przypadku winno być traktowane jako pogwałcenie zasady poszanowania godności ludzkiej skazanego. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach: Płoski przeciwko Polsce (wyrok z dnia 12 listopada 2002 r., skarga nr 26761/95) oraz Czarnowski przeciwko Polsce (wyrok z dnia 20 stycznia 2009 r., skarga nr 28586/03) dotyczących odmowy udzielenia przepustki w celu wzięcia udziału w pogrzebie rodziców, w sposób jednoznaczny wskazuje, iż takie sytuacje stanowią ingerencję w prawo osadzonego do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Trybunał uznaje, że pozwane Państwo mogłoby odmówić zgody na uczestniczenie skazanego w pogrzebie swoich rodziców tylko w sytuacji, w której zaistniałyby istotne powody i nie byłoby alternatywnego rozwiązania, takiego jak eskorta funkcjonariuszy Policji lub Służby Więziennej. W sprawie Czarnowski przeciwko Polsce dodatkową opinię wydała Helsińska Fundacji Praw Człowieka, która stoi na stanowisku, że więzień nie powinien być zobowiązany do przedstawienia aktu zgonu. W obu sprawach Trybunał uznał, że miało miejsce naruszenie art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. W związku z powyższym Rzecznik zwraca się o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie.