Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W Sopocie prawa do niższej opłaty abonamentowej w strefie płatnego parkowania nie mają mieszkańcy, którzy użytkują samochody na podstawie umowy najmu lub użyczenia
• Ten punkt uchwały Rady Miasta narusza konstytucyjną zasadę równego traktowania obywateli - wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich
• A nie da się wskazać wartości konstytucyjnych, które uzasadniałyby odmienne traktowanie mieszkańców w zależności od ich tytułu prawnego do  samochodu
• AKTUALIZACJA: Prezydent Sopotu Jacek Karnowski poinformował WSA i RPO, że 8 sierpnia 2023 r. weszła w życie uchwała XLIV/769/2023 Rady Miasta Sopotu z 22 czerwca 2023 r. zmieniająca kwestionowane zapisy (szczegóły w załączniku)
• AKTUALIZACJA 20.02.2024: 24 stycznia 2024 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku (sygn. akt III SA/Gd 220/23) stwierdził nieważność punktu 2 podpunkt 2 i 3 załącznika Nr 2 do zaskarżonej uchwały, obejmujących słowa "uwidocznione w dowodzie rejestracyjnym, umowie kredytu lub leasingu". Wyrok jest nieprawomocny.

RPO Marcin Wiącek składa w tej sprawie skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.  Wnosi o stwierdzenie nieważności zaskarżonego przepisu.

9 lutego 2023 r. Rada Miasta Sopotu podjęła uchwałę ws. ustalenia strefy płatnego parkowania na drogach publicznych na terenie gminy, ustalenia stawek opłat za postój w tej strefie oraz sposobu pobierania opłat. 

Stawka opłaty zryczałtowanej dla mieszkańca strefy jest bardzo niska (5 zł za 30 dni parkowania) w relacji do opłat jednorazowych (5,20 zł za pierwszą godzinę postoju, 6,20 zł za drugą i 7,40 zł za trzecią).  Również wysokość opłaty abonamentowej typu „M", do której wnoszenia uprawnieni są mieszkańcy strefy, jest preferencyjna względem opłat jednorazowych. Wykupienie 30-dniowej karty abonamentowej typu „M" kosztuje 115 zł. 

Prawo do wnoszenia obu tych opłat przysługuje osobom:

• zameldowanym na stałe na terenie SPP bądź przy ulicach przyległych, 
• zameldowanym na pobyt czasowy na terenie SPP bądź przy ulicach przyległych i rozliczającym podatek dochodowy w Sopocie, 
• posiadającym tytuł prawny do lokalu na terenie SPP bądź przy ulicach przyległych do i rozliczającym podatek dochodowy w Sopocie
• oraz jednocześnie  posiadającym prawo do władania samochodem uwidocznione w dowodzie rejestracyjnym, umowie kredytu lub leasingu.

Prawa do niższych opłat nie maja zatem osoby użytkujące auta na podstawie umowy najmu lub umowę użyczenia. Narusza to zasadę równego traktowania obywateli przez władze publiczne, wynikającą z art. 32 Konstytucji RP. 

Zgodnie z art. 13b ust. 4 pkt 2 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, ustalając strefę płatnego parkowania rada gminy może wprowadzić opłaty abonamentowe lub zryczałtowane dla niektórych użytkowników. Ta swoboda regulacyjna nie oznacza jednak dowolności. Nie ma pełnej swobody ustalania kryteriów różnicowania stawek opłat za parkowanie dla poszczególnych kategorii użytkowników drogi. 

Rada musi zwłaszcza uwzględnić wynikający z art. 32 Konstytucji RP nakaz równego traktowania. Według niego wszyscy są równi wobec prawa i mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.  Według Trybunału Konstytucyjnego zasada równości polega na tym, że wszystkie podmioty charakteryzujące się daną cechą istotną mają być traktowane równo, bez zróżnicowań dyskryminujących i faworyzujących.

Tymczasem zaskarżony przepis różnicuje sytuację prawną. Kryterium tytułu własności pojazdu nie pozostaje w związku z celem, jakiemu służy wprowadzenie niższej opłaty dla mieszkańców strefy, a którym jest zmniejszenie kosztów opłat za parkowanie w pobliżu miejsca zamieszkania. 

Nie można wskazać logicznych argumentów, dla których zróżnicowano prawa mieszkańców, nie przyznając uprawnienia do niższych opłat tym mieszkańcom strefy, którzy korzystają z pojazdów na zasadzie najmu i użyczenia.

Kryterium różnicujące uprawnienia kierowców mieszkających w strefie narusza również zasadę proporcjonalności. Trudno bowiem uznać, że waga interesu, któremu miało służyć zróżnicowanie sytuacji prawnej mieszkańców strefy stoi w odpowiedniej proporcji do wagi interesu mieszkańców strefy, który został naruszony na skutek nierównego traktowania podmiotów podobnych. 

Rzecznik nie dysponuje danymi co do liczby mieszkańców strefy płatnego parkowania w Sopocie, którzy użytkują auta na podstawie umowy najmu i użyczenia. Należy jednak przyjąć, że nie jest ich tak dużo, aby pozbawienie ich prawa do niższych opłat  wpłynęło istotnie na zwiększenie rotacji samochodów parkujących w strefie.

Nie sposób także wskazać wartości konstytucyjnych, które uzasadniałyby odmienne traktowanie mieszkańców w zależności od rodzaju przysługującego im tytułu prawnego do pojazdu. Regulacje wprowadzające takie zróżnicowanie pozostają w sprzeczności z zasadą sprawiedliwości społecznej, która nie zezwala na różnicowanie prawne podmiotów, jeśli ich sytuacja faktyczna jest taka sama.

Orzecznictwo sądów administracyjnych uznaje, że niedopuszczalne jest różnicowanie w aktach prawa miejscowego uprawnień osób korzystających z pojazdów poprzez odwołanie się do kryterium własności pojazdu lub kryterium trwałości umowy cywilno- prawnej, na podstawie której użytkowany jest pojazd.  Ta  linia orzecznicza jest kontynuowana w najnowszym orzecznictwie. 

Najważniejsze motywy uzasadnienia pisemnego WSA

Dokonując kontroli zaskarżonej uchwały w oparciu o wyżej wskazane kryterium Sąd uznał, że wniesiona przez Rzecznika Praw Obywatelskich skarga zasługuje na uwzględnienie.

Artykuł 87 ust. 2 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. zalicza akty prawa miejscowego do źródeł prawa powszechnie obowiązującego na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Według art. 94 Konstytucji RP akty prawa miejscowego mogą być stanowione przez organy samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Ustawa określa też zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego. Ponadto art. 7 Konstytucji RP wskazuje, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Z powyższych uregulowań wynika, że zakres i treść prawa miejscowego uwarunkowane są normami ustalonymi w aktach wyższego rzędu. Podstawą prawną stanowienia aktów prawa miejscowego jest bowiem upoważnienie zawarte w ustawie, co przesądza o ich zależnej, w stosunku do aktów normatywnych wyższej rangi, pozycji w hierarchii źródeł prawa. Każdorazowo zatem, w akcie rangi ustawowej musi być zawarte upoważnienie (delegacja) dla rady gminy do podjęcia aktu prawa miejscowego. Zasada ta znajduje potwierdzenie w art. 40 ust. 1 u.s.g., który stanowi, że na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy.

Przy ocenie aktu prawa miejscowego należy mieć zatem na względzie, że akt ten nie może naruszać nie tylko regulacji ustawy zawierającej delegację do jego ustanowienia, ale również przepisów Konstytucji RP oraz innych ustaw pozostających w pośrednim lub bezpośrednim związku z regulowaną materią. Wszelkie normy dotyczące konstytucyjnych praw i wolności człowieka zastrzeżone są wyłącznie dla ustaw i nie mogą być regulowane aktami niższego rzędu.

Mając na uwadze zarzuty podniesione przez Rzecznika Praw Obywatelskich w odniesieniu do punktu 2 podpunkt 2 i 3 załącznika Nr 2 do uchwały, statuującego zasady i warunki konieczne dla uzyskania obowiązującej w strefie płatnego parkowania opłaty zryczałtowanej oraz opłaty abonamentowej typu "M", w tym określającego krąg osób uprawnionych należy stwierdzić, że z przepisów ustawy o drogach publicznych wynika generalna zasada odpłatności za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania (art. 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 13b ust. 1 u.d.p.), z zastrzeżeniem ustalenia tej strefy przez radę gminy/miasta (art. 13b ust. 3 u.d.p.), od której to zasady - w drodze wyjątku - właściwa rada gminy (rada miasta) może wprowadzić odstępstwa, bądź wobec której może ustanowić przywileje. Stosownie bowiem do treści art. 13b ust. 4 pkt 2 u.d.p. gminy (rada miasta), ustalając strefę płatnego parkowania lub śródmiejską strefę płatnego parkowania może wprowadzić opłaty abonamentowe lub zryczałtowane oraz zerową stawkę opłaty dla niektórych użytkowników drogi. Ustawodawca nie wprowadził przy tym kryteriów, jakimi obowiązana jest kierować się rada gminy (rada miasta) przy doborze użytkowników drogi uprawnionych do korzystania z preferencyjnych zasad ponoszenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania, pozostawiając w tym zakresie swobodę radzie gminy (radzie miasta). Oznacza to, że rada gminy (rada miasta) może działać w tym zakresie na zasadzie uznaniowości, jednakże w granicach wyznaczonych przez ustawodawcę co do celu, jakiemu generalnie służy wprowadzenie opłat za parkowanie. Stosownie bowiem do art. 13b ust. 2 u.d.p. strefę płatnego parkowania ustala się na obszarach charakteryzujących się znacznym deficytem miejsc postojowych, jeżeli uzasadniają to potrzeby organizacji ruchu, w celu zwiększenia rotacji parkujących pojazdów samochodowych lub realizacji lokalnej polityki transportowej, w szczególności w celu ograniczenia dostępności tego obszaru dla pojazdów samochodowych lub wprowadzenia preferencji dla komunikacji zbiorowej. Rada ma zatem swobodę w tworzeniu norm dotyczących strefy płatnego parkowania. Korzystając z umocowania ustawowego wynikającego z art. 13b ust. 4 pkt 2 u.d.p. i przyznając określone uprawnienia wybranym użytkownikom dróg w akcie rangi prawa miejscowego Rada nie może jednak ustalać kręgu osób uprawnionych w sposób dowolny, ale musi to czynić tak, aby nie została naruszona konstytucyjna zasada równości wobec prawa i łącząca się z nią zasada niedyskryminacji, która oznacza zakaz odmiennego traktowania podmiotów znajdujących się w podobnej sytuacji faktycznej, ocenianej w oparciu o obiektywne i weryfikowalne okoliczności istotne. Rada musi zatem przyznać jednakowe uprawnienie wszystkim podmiotom charakteryzującym się daną cechą istotną. W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że zasada równości zakłada jednocześnie różne traktowanie podmiotów różnych, tj. podmiotów, które nie posiadają wspólnej cechy istotnej. Równość wobec prawa to zasadność wyboru takiego, a nie innego kryterium różnicowania. Oceniając regulację prawną z punktu widzenia zasady równości należy w pierwszej kolejności rozważyć, czy można wskazać wspólną cechę istotną, uzasadniającą równe traktowanie podmiotów prawa, biorąc pod uwagę treść i cel danej regulacji prawnej (por. wyrok TK z dnia 20 października 1998 r., sygn. akt K 7/98, OTK 1998 nr 6, poz. 96 oraz powołane tam orzecznictwo). W świetle powyższego, odstępstwo od zasady równości poprzez odmienne potraktowanie przez radę adresatów, którzy odznaczają się określoną cechą wspólną nie musi oznaczać naruszenia art. 32 Konstytucji RP. W przypadku, gdy wprowadzane są rozwiązania ingerujące w zakres swobód obywatelskich lub nakładające na obywateli określone obowiązki, to jeśli waga interesu, któremu służyć ma zróżnicowanie sytuacji adresatów normy pozostaje w odpowiedniej proporcji do wagi interesów naruszonych przez nierówne potraktowanie podmiotów podobnych (proporcjonalność), a także wykazać można bezpośredni związek z celem i zasadniczą treścią przepisów, w których zawarta jest kontrolowana norma (relewantność), to wówczas zróżnicowania prawnego nie można traktować jako dyskryminacji (por. wyrok TK z dnia 3 grudnia 2007 r., sygn. akt SK 45/06, OTK-A 2007 nr 11, poz. 152; wyrok NSA z dnia 19 listopada 2014 r., sygn. akt I OSK 2257/14).

W ocenie Sądu z taką sytuacją, dającą podstawę do odstąpienia od zasady równości, w zakresie ukształtowania prawa do opłaty zryczałtowanej oraz opłaty abonamentowej typu "M" w ten sposób, że przysługują one osobom fizycznym a) zameldowanym na pobyt stały w lokalu mieszkalnym na terenie SPP bądź przy ulicach przyległych do SPP, wymienionych w załączniku nr 1 do uchwały lub b) zameldowanym na pobyt czasowy ( nie krótszym niż 30 dni) w lokalu mieszkalnym na terenie SPP bądź przy ulicach przyległych do SPP, wymienionych w załączniku nr 1 do uchwały i rozliczających podatek dochodowy w Sopocie lub c) posiadających tytuł prawny do zamieszkiwania w lokalu na terenie SPP bądź przy ulicach przyległych do SPP, wymienionych w załączniku nr 1 do uchwały i rozliczających podatek dochodowy w Sopocie - oraz jednocześnie osoby te posiadają prawo do władania pojazdem samochodowym, uwidocznionym w dowodzie rejestracyjnym, umowie kredytu lub leasingu - nie mamy do czynienia w rozpoznawanym przypadku.

Podkreślić trzeba, że Sąd zgadza się ze skarżącym Rzecznikiem Praw Obywatelskich , że ze sposobu sformułowania kwestionowanych przepisów wynika, że Rada Miasta Sopotu, choć nie wskazała wprost na tytuły prawne do pojazdu, w istocie uzależniła przyznanie prawa do wnoszenia opłaty zryczałtowanej oraz opłaty abonamentowej typu „M” od dysponowania prawem własności ( współwłasności) pojazdu albo władania pojazdem na podstawie umowy leasingu lub kredytu. Osoby, które nie są właścicielami , kredytobiorcami lub leasingobiorcami pojazdów samochodowych, a użytkują je w oparciu o umowę najmu lub użyczenia, z tego rodzaju opłat skorzystać nie mogą. Taki wniosek należy wysnuć z faktu, że prawo władania pojazdem musi wynikać wyłącznie z wymienionych w załączniku Nr 2 dokumentów - właściciele/współwłaściciele ( dowód rejestracyjny), leasingobiorcy ( umowa leasingu) , strona umowy kredytu (umowa kredytu na zakup pojazdu). Nie można zatem uznać, by kwestionowane unormowania w istocie uzależniały możliwość uzyskania karty opłaty zryczałtowanej i karty opłaty abonamentowej typu „M” od przedstawienia konkretnych dokumentów, bowiem w rzeczywistości uzależniają one taką możliwość od tytułu prawnego do pojazdu samochodowego, uwidocznione w ściśle określonych dokumentach. Unormowanie takie narusza zasadę równego traktowania obywateli przez władze publiczne, wynikającą z art. 32 Konstytucji RP, pozbawiając możliwości wnoszenia opłaty zryczałtowanej oraz opłaty abonamentowej typu „M” innych osób „posiadających prawo do władania pojazdem samochodowym” na podstawie innych umów cywilnoprawnych, niż leasingobiorca czy kredytobiorca. Sąd podziela przy tym stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych, zawarte w wyrokach przywołanych w skardze przez Rzecznika Praw Obywatelskich, dotyczące tej kwestii. Sąd nie podziela poglądów odmiennych , prezentowanych w orzecznictwie, z których wynika, że dopuszczalne jest różnicowanie sytuacji prawnej mieszkańców strefy płatnego parkowania w zależności od kryterium tytułu prawnego do władania pojazdem, czy też rodzaju dokumentu, z którego tytuł taki wynika.

Zgodzić się w pełni należy ze stanowiskiem wyrażonym w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 września 2019 r. (sygn. akt I OSK 1226/19), że status prawny w sferze prawa cywilnego, jaki posiada właściciel pojazdu różni się od statusu najemcy lub użytkownika, to jednak w sferze administracyjnoprawnej, z uwagi na obowiązek uiszczenia opłaty za korzystanie z dróg użytkownicy pojazdów mają równą pozycję. Przepis art. 13 ust. 1 pkt 1 u.d.p. nakłada bowiem obowiązek ponoszenia opłaty za postój pojazdu na korzystających z dróg, którym jest każda osoba władająca pojazdem, niezależnie od tytułu prawnego. Wszystkie te osoby znajdują się bowiem w takiej samej sytuacji prawnej w świetle uregulowań prawnoadministracyjnych.

Osoby zameldowane na terenie strefy płatnego parkowania w Sopocie lub posiadające tytuł prawny do lokalu mieszkalnego położonego na terenie strefy i płacące podatek dochodowy w Sopocie, które są użytkownikami pojazdów samochodowych, mają ustawowy obowiązek uiszczania opłat za postój na drogach publicznych w pobliżu miejsca zamieszkania. Obowiązek ten dotyczy każdego użytkownika pojazdu samochodowego ( z wyjątkiem posiadacza pojazdu elektrycznego), niezależnie od tytułu prawnego, jaki przysługuje mu do samochodu. W zaskarżonej uchwale w istocie umożliwiono uzyskanie kart opłat zryczałtowanych oraz kart opłat abonamentowych typu „M” osobom użytkującym pojazdy na podstawie tytułu własności oraz wymienionych umów cywilnoprawnych, z pominięciem osób władających danym pojazdem na podstawie innych tytułów (umów), jak umowa użyczenia czy najmu (na co zwrócił uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich).

Należy podkreślić, że status prawny w sferze prawa cywilnego, jaki posiada właściciel, leasingobiorca, kredytobiorca, dzierżawca i najemca pojazdu, jakkolwiek różni się od statusu komodatariusza (czyli biorącego cudzą rzecz w bezpłatne używanie od komodanta na podstawie umowy użyczenia, art. 710 k.c. i nast.) - to jednak w sferze materialnego prawa administracyjnego, którego prawa i obowiązki wyznaczają przepisy ustawy o drogach publicznych, wszystkie te podmioty mają równą pozycję, tzn. przysługuje im uprawnienie do parkowania pojazdu na drogach publicznych położonych w strefie płatnego parkowania pod warunkiem uiszczenia stosownej opłaty. Sytuacja faktyczna i prawna zmotoryzowanych mieszkańców strefy płatnego parkowania w Sopocie jest więc - w kontekście ustawowego obowiązku wnoszenia opłat za parkowanie pojazdów w miejscu zamieszkania - tożsama, a zatem uznać trzeba, że wszyscy zmotoryzowani mieszkańcy strefy płatnego parkowania to podmioty podobne.

Wprowadzenie zatem opisanego powyżej zróżnicowania uprawnień do korzystania z opłat za parkowanie, skutkującego pominięciem użytkowników pojazdów na podstawie innych, wskazanych przez skarżącego Rzecznika Praw Obywatelskich, tytułów prawnych, stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady równości wobec prawa, która w swojej treści nakazuje równe traktowanie równych i podobne traktowanie podobnych. Według niej ewentualne różnicowanie sytuacji prawnej jest możliwe, ale tylko z uzasadnionych względów (wyrok TK z dnia 5 listopada 1997 r., TK 22/97). Tymczasem w realiach niniejszej sprawy lokalny prawodawca zdecydował się na zróżnicowanie sytuacji prawnej korzystających z pojazdów, uprzywilejowując grupę, która legitymuje się stricte określonymi tytułami prawnymi do pojazdu. Zdaniem Sądu sama możliwość nadużyć przy posługiwaniu się innego rodzaju dokumentami , niż określone w uchwale, potwierdzającymi zawarcie innego rodzaju umów, w celu uzyskania prawa do wnoszenia niższej opłaty, nie może być uznana za uzasadnioną przyczynę różnicowania sytuacji prawnej osób będących podmiotami podobnymi.

W ocenie Sądu kryterium przewidziane w zaskarżonej uchwale - prawo do władania pojazdem samochodowym „uwidocznione w dowodzie rejestracyjnym, umowie kredytu lub leasingu” , będące wyznacznikiem decydującym o prawie do wnoszenia opłaty zryczałtowanej oraz abonamentowej typu „M” (uzyskania karty opłaty zryczałtowanej oraz karty opłaty abonamentowej typu "M"), nie pozostaje w związku z celem, jakiemu służy wprowadzenie tej opłaty dla mieszkańców strefy płatnego parkowania, którym jest zmniejszenie kosztów wynikających z konieczności wnoszenia opłat za parkowanie pojazdów w pobliżu miejsca zamieszkania. Niezależnie zatem od tego, czy podstawą prawną użytkowania pojazdu samochodowego jest prawo własności czy też inny tytuł prawny, to jednak wszyscy zmotoryzowani mieszkańcy strefy płatnego parkowania powinni na takich samych zasadach móc korzystać z przywileju wnoszenia opłaty zryczałtowanej oraz abonamentowej typu „M” za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania w pobliżu miejsca swojego zamieszkania. Wprowadzenia omawianego kryterium nie można uzasadnić też spełnieniem wymogu respektowania zasady proporcjonalności. Organ wskazał bowiem jedynie na ilość miejsc w strefie płatnego parkowania ( 2000) oraz ilość zarejestrowanych w Sopocie pojazdów ( niemal 40 000), nie pozwala to jednak na porównanie liczby mieszkańców strefy płatnego parkowania, mających prawo do władania pojazdem samochodowym uwidocznione w dowodzie rejestracyjnym, umowie kredytu lub leasingu z liczbą mieszkańców strefy, którzy mają prawo do władania pojazdem samochodowym na podstawie innego rodzaju umów. Nie można zatem stwierdzić, by pozbawienie tych ostatnich prawa do wnoszenia niższych opłat za parkowanie wpłynęło w istotny sposób na zwiększenie rotacji samochodów parkujących w strefie. Trudno uznać, że ustanowienie tylko dla niektórych mieszkańców strefy płatnego parkowania opłat zryczałtowanych i abonamentowych typu „M”, które są znacznie niższe od opłat jednorazowych i abonamentowych typu „O”, przyczynia się do realizacji głównego celu, dla którego ustanawia się strefę płatnego parkowania, gdyż konieczność ponoszenia wyższych opłat - jednorazowych i abonamentowych typu „O” - nie stanowi czynnika finansowego, zniechęcającego kierowców - mieszkańców strefy płatnego parkowania, posiadających pojazd na podstawie innych tytułów prawnych, do długiego parkowania pojazdów w strefie płatnego parkowania. Sytuacja taka nie prowadzi do zwiększenia rotacji parkujących pojazdów, bowiem osoby dysponujące samochodem parkują go jak najbliżej miejsca zamieszkania.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie można wskazać wartości konstytucyjnych, które uzasadniałyby odmienne traktowanie mieszkańców strefy płatnego parkowania w zależności od rodzaju dokumentu, w którym uwidoczniono przysługujący im tytuł prawny do pojazdu samochodowego, parkowanego na terenie strefy płatnego parkowania w Sopocie, Regulacje, które wprowadzają takie zróżnicowanie, pozostają w sprzeczności z zasadą równości, która nie zezwala na różnicowanie prawne podmiotów, jeśli ich sytuacja faktyczna jest taka sama. Postanowienia kwestionowanego punktu 2 podpunkt 2 i 3 załącznika Nr 2 do uchwały wprowadzają niczym nieuzasadnione zróżnicowanie uprawnień osób zamieszkujących na obszarze strefy płatnego parkowania w Sopocie i stanowią niezgodną z art. 32 Konstytucji RP dyskryminację tych mieszkańców sopockiej strefy płatnego parkowania, których prawo do pojazdów samochodowych zostało ujęte w innych umowach cywilnoprawnych.

Wskazać należy - z uwagi na motywowanie przez organ wprowadzonego uregulowania pewnością, wiarygodnością dokumentów potwierdzających tytuł prawny do pojazdu, że Sąd nie wyklucza możliwości wprowadzenia różnych kryteriów, których spełnienie będzie upoważniało do uzyskania ulg w opłatach, w tym także takich, które zapobiegną "nadużyciom" w korzystaniu z opłaty przez osoby władające pojazdem np. na podstawie umowy użyczenia, przykładowo poprzez "wzmocnienie" takiego tytułu prawnego przez wymóg zawarcia umowy użyczenia w formie aktu notarialnego (por. wyroki WSA: w Warszawie z dnia 1 kwietnia 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 96/11 oraz w Gdańsku z dnia 27 lutego 2020 r., sygn. akt III SA/Gd 773/19). Wskazać też należy, że umowa użytkowania samochodu służbowego na cele prywatne - z uwagi na pobieranie z wynagrodzenia pracowników (mieszkańców SPP) zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu korzyści majątkowych osiąganych przez nich, a wynikających z nieodpłatnego korzystania z pojazdów zarejestrowanych w środkach trwałych pracodawców, spełnia - z uwagi na fiskalny element, podobny do sytuacji ewidencjonowania i weryfikowania przez organy podatkowe należności czynszowych przewidzianych w umowach najmu i dzierżawy pojazdów samochodowych - walor wiarygodności, odzwierciedlający trwałość takiego stosunku prawnego.

Stwierdzenia wymaga, że wprowadzona uchwałą Rady Miasta Sopotu nr XLIV/769/2023 z dnia 22 czerwca 2023 r. nowelizacja m.in. punktu 2 podpunkt 2 i 3 załącznika Nr 2 do zaskarżonej uchwały nr XLI/700/2023 Rady Miasta Sopotu z dnia 9 lutego 2023 r. nie ma wpływu na dokonanie przez Sąd oceny zasadności skargi oraz legalności zaskarżonej uchwały w kwestionowanym zakresie. Skutki prawne zmiany (czy też uchylenia) przepisów prawa miejscowego różnią się od skutków stwierdzenia ich nieważności.

Stwierdzenie nieważności przepisu prawa miejscowego wywiera bowiem skutek prawny z mocą wsteczną od daty jego wejścia w życie i powoduje, że przepis ten uznany jest za nieważny od samego początku (ex tunc). W następstwie zaś zmiany (czy uchylenia) przepisu przez prawodawcę (uchwałdawcę), dany przepis traci moc prawną dopiero z dniem wejścia w życie nowych regulacji, a zatem skutek zmiany (uchylenia) danego przepisu następuje dopiero od tego momentu - na przyszłość (ex nunc). Sąd administracyjny, badając legalność uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, czyni to na moment wydania zaskarżonego aktu, a znajdując podstawy do uwzględnienia skargi, stwierdza co do zasady nieważność tego aktu (uchwały) w całości lub w części (art. 147 § 1 p.p.s.a.).

V.565.3.2023