Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Trzem senackim projektom realizującym postulaty RPO nie nadano biegu w Sejmie
• Wszystkie projekty dotyczą kwestii niezwykle istotnych z punktu widzenia ochrony praw obywateli
• Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek pisze w tej sprawie do marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego

Marszałek Sejmu odmówiła nadania biegu projektom ustaw wniesionym przez Senat, a stanowiących realizację postulatów Rzecznika. Dotyczyły one: 

• projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (przewiduje on racjonalizację wysokości zwrotu utraconego zarobku w związku z przymusowym stawiennictwem w sądzie) 
• projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (przewiduje możliwość ubiegania się o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne oskarżenie lub przedstawienie zarzutów, a także wydłuża okres przedawnienia roszczeń odszkodowawczych z k.p.k.).

Pierwszy projekt wpłynął do Sejmu 18 grudnia 2020 r.  Został mu nadany numer druku i 10 lutego 2021 r. został skierowany do pierwszego czytania, które do dziś  nie nastąpiło. Drugi projekt skierowano do Sejmu 22 marca 2021 r. Nadal nie nadano mu numeru druku sejmowego.

Jako powód nienadania dalszego biegu obu projektom Marszałek Sejmu w pismach do RPO wskazała, że „jednym z istotnych kryteriów ustalania kalendarza prac legislacyjnych jest oddziaływanie projektu na budżet państwa", zaś wejście w życie projektów spowoduje wzrost wydatków z budżetu państwa, a także, że negatywne opinie wyrazili m.in. Minister Sprawiedliwości oraz I Zastępca Prokuratora Generalnego - Prokurator Krajowy z uwagi na „trudną sytuacją budżetową Skarbu Państwa". 

Pisma wskazują, że prace te nie zostały czasowo przesunięte w ramach ustalania kalendarza prac legislacyjnych, lecz ostatecznie zakończone, na co jednoznacznie wskazują sformułowania o odmowie „nadania dalszego biegu".

Prawo odmowy nadania biegu projektowi przysługuje Marszałkowi Sejmu tylko w sytuacjach określonych w art. 34 ust. 8 Regulaminu Sejmu RP. Kompetencja ta aktualizuje się wyłącznie wówczas, jeśli są wątpliwości co do zgodności projektu z prawem (w tym prawem Unii Europejskiej) i po uzyskaniu negatywnego stanowiska Komisji Ustawodawczej Sejmu. 

W przypadku tych projektów takie wątpliwości nie zostały zgłoszone, nie poddano ich też pod ocenę Komisji Ustawodawczej.

Według RPO w sytuacjach innych niż te z art. 34 ust. 8 Regulaminu Sejmu - w tym w przypadku np. „wzrostu wydatków budżetowych" w następstwie projektu ustawy czy też negatywnej opinii określonych organów państwa - kompetencja do ewentualnego odrzucenia projektu przysługuje Sejmowi w procedurze ustawodawczej przewidzianej w Konstytucji RP.

A podobny los spotkał również senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Kodeks postępowania karnego. Miał on usprawnić i ułatwić dostęp do kompensaty państwowej dla ofiar przestępstw. Projekt przekazano Sejmowi 22 lutego 2021 r. - od tego czasu nie podjęto nad nim prac.

Rzecznik prosi Marszałka Senatu o rozważenie podjęcia odpowiednich działań mających na celu nadanie dalszego biegu wskazanym projektom. 

II.513.4.2022