Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Od 2015 r. Rzecznik Praw Obywatelskich upomina się o sprecyzowanie zakresu danych osobowych przy wydawaniu biletu okresowego na przejazdy środkami transportu
• Przepisy wciąż jednak nie zostały zmienione, wobec czego Marcin Wiącek ponownie pyta Ministra Infrastruktury o działania w sprawie
• AKTUALIZACJA  11.03.2025: Z inicjatywy Ministra Infrastruktury powołano Zespół Ekspercki ds. przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu. W tych ramach resort rozważy także zmianę przepisów Prawa przewozowego w odniesieniu do katalogu danych osobowych pasażerów umieszczanych na biletach uprawniających do przejazdu środkami publicznego transportu zbiorowego - odpisało MI.

RPO zwracał się już w tej kwestii do Ministra Infrastruktury i Budownictwa, a następnie do MI, 7 lipca 2015 r., 4 maja i 12 września 2017 r. oraz 8 sierpnia 2018 r. Prosił o inicjatywę legislacyjną w zakresie zmiany art. 16 ust. 3 ustawy Prawo przewozowe w związku z wątpliwościami co do zakresu danych zbieranych przez przewoźników w celu wydania biletu okresowego na przejazdy środkami transportu.

W pierwszym wystąpieniu ówczesna RPO Irena Lipowicz wskazywała, że przepis uprawnia do umieszczania na bilecie danych osobowych pasażera, jeżeli jest to niezbędne dla przewoźnika lub organizatora w regularnym przewozie osób. Z uwagi na konstytucyjny standard autonomii informacyjnej obywateli (art. 51 ust. 2 Konstytucji RP), ust. 3 powinien zawierać szczegółowy i wyraźnie sprecyzowany katalog danych, których przetwarzanie przy sprzedaży biletu jest możliwe.

RPO zna przypadki gromadzenia nie tylko nr PESEL czy adresu, ale także zamieszczania tych danych bezpośrednio na karcie miejskiej. Znacząco zwiększa to niebezpieczeństwo nieuprawnionego wykorzystania danych w przypadku utraty karty.

W odpowiedzi z 12 września 2018 r. resort wskazał, że sprawa dodania zamkniętego i sprecyzowanego katalogu danych osobowych, które przewoźnik będzie mógł przetwarzać przy sprzedaży biletu, była przedmiotem analizy w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw.

16 sierpnia 2023 r. RPO ponownie zwrócił się do MI o informację nt. przyczyn nieuwzględnienia uzgodnionej uprzednio kwestii w kolejnych nowelizacjach Prawa przewozowego.

W odpowiedzi z  11 października 2023 r. wskazano, że w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (UD126) resort rozważał zmianę art. 16 ust. 3. 

Niemniej jednak, wobec upływu VIII kadencji Sejmu RP prace nad projektem nie zostały zakończone. W kolejnej, IX kadencji Sejmu RP, w celu kontynuowania prac, projekt wpisano do wykazu prac Rady Ministrów (nr UD18). Projekt ponownie skierowano do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych, a następnie do kolejnych etapów prac legislacyjnych. 

Z uwagi na konieczność nadania mu pilnego charakteru w celu wdrożenia zmian systemowych w zakresie funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego w Polsce, resort podjął decyzję, aby projekt zawierał jedynie niezbędne zmiany. W związku z tym, nie podjęto decyzji o zmianach Prawa przewozowego w odniesieniu do katalogu danych osobowych pasażerów umieszczanych na biletach.

RPO ponownie zwraca się zatem o podjęcie odpowiedniej inicjatywy. Marcin Wiącek prosi min. Dariusza Klimczaka o poinformowanie o stanowisku i podjętych działaniach.

Odpowiedź Stanisława Bukowca, sekretarza stanu w MI

Uprzejmie informuję, że z inicjatywy Ministra Infrastruktury został powołany Zespół Ekspercki do spraw przeciwdziałaniu wykluczeniu komunikacyjnemu. Zadaniem tego Zespołu jest wypracowanie i przygotowanie regulacji prawnych, które będą odpowiedzią na aktualne oczekiwania wszystkich podmiotów uczestniczących w rynku drogowego transportu publicznego, w tym przede wszystkim pasażerów.

Do uczestnictwa w pracach Zespołu, oprócz komórek merytorycznych Ministerstwa Infrastruktury, zostali zaproszeni eksperci ze środowiska naukowego zajmującego się tematyką transportu publicznego, a także przedstawiciele branży oraz organizacji samorządowych. Szeroka reprezentacja przedstawicieli rożnych dziedzin powiązanych z publicznym transportem zbiorowym w pracach Zespołu Eksperckiego pozwoli na odpowiednie zdiagnozowanie obszarów prawnych, w których należy dokonać 
niezbędnych zmian. 

W wyniku prac ww. Zespołu planowane jest przygotowanie rozwiązań legislacyjnych nowelizujących przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym oraz ustawy z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej, jak i innych aktów prawnych odnoszących się do publicznego transportu zbiorowego.

Planuje się, że ww. nowelizacja może objąć m.in.:

• utworzenie kompletnego elektronicznego systemu przewozów pasażerskich, w ramach którego pasażerowie będą mieli dostęp do mapy i wyszukiwarki połączeń autobusowych i kolejowych w całym kraju;
• wprowadzenie regionalnego integratora przewozów, w taki sposób, aby tworzył on przemyślaną i odpowiadającą potrzebom pasażerów sieć połączeń na danym obszarze. System ten powinien zapewniać pasażerom również możliwość dojazdu do stacji
  kolejowych,
• wprowadzenie minimalnych standardów częstotliwości realizowania przewozów w publicznym transporcie zbiorowym;
• określenie minimalnych standardów jakości taboru (głównie w zakresie jego wieku), którym realizowane są przewozy o charakterze użyteczności publicznej;
• wzmocnienie kontroli wydatkowana środków Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej.

W ramach ww. projektu ustawy Ministerstwo Infrastruktury rozważy także dokonanie zmiany przepisów ustawy – Prawo przewozowe w odniesieniu do katalogu danych osobowych pasażerów umieszczanych na biletach uprawniających do przejazdu środkami publicznego transportu zbiorowego.

Warto w tym miejscu wskazać, że omawiany przepis art. 16 ust. 3 ustawy – Prawo przewozowe przepis ma charakter fakultatywny i nie obliguje przewoźników drogowych lub organizatorów publicznego transportu zbiorowego do umieszczania na bilecie danych osobowych pasażerów. Należy również podkreślić, że dane osobowe umieszczane są głównie na biletach długookresowych. Taka sytuacja niewątpliwie pozwala osobom kontrolującym na potwierdzenie danych osobowych w kontekście uprawnień pasażerów
do zakupu biletu z zastosowaniem ulg ustawowych.

VII.501.80.2015