Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Eksperci BRPO odpowiadają na pytania pod bezpłatnym telefonem 800 676 676. Podejmują też interwencje i wyjaśniają sytuacje sporne i wątpliwe. O tym można przeczytać tu: INTERWENCJE RPO W SPRAWIE KORONAWIRUSA

Toczy się w sądzie sprawa o wykroczenie. W czerwcu 2020 r. nastąpi przedawnienie karalności. Wyznaczono rozprawę. Czy się ona odbędzie, a jeśli nie, to czy wykroczenie się przedawni?

W czasie epidemii przedawnienie nie biegnie.

Zgodnie z art. 15 zzr ust. 6 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia.

Zgodnie z art. 15 zzs ust. 6 w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID, nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń jawnych, z wyjątkiem rozpraw i posiedzeń jawnych w sprawach określonych w art. 14a ust. 4 i 5 ww. ustawy (sprawy pilne). Aktualnie nie wiadomo, jak długo będzie trwał stan epidemii i czy w czerwcu posiedzenia i rozprawy będą już przeprowadzane. Pytanie, czy rozprawa lub posiedzenie w konkretnej sprawie się odbędzie, należy skierować do sądu, w którym się ona toczy.

Organizator nie chce zwrócić za bilet na koncert, bo nie jest odwołany tylko przeniesiony na sierpień.

Przedsiębiorca prowadzący działalność związaną z organizacją wystaw i kongresów lub działalnością kulturalną, rozrywkową, rekreacyjną i sportową lub organizujący wystawy tematyczne lub imprezy plenerowe w przypadku rozwiązania umowy z klientem, które to rozwiązanie umowy pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, jest zobowiązany zwrócić wpłacone mu przez klienta środki w terminie 180 dni od dnia skutecznego rozwiązania umowy.

Rozwiązanie umowy nie jest skuteczne w przypadku wyrażenia przez klienta zgody na otrzymanie w zamian od przedsiębiorcy vouchera do realizacji na poczet przyszłych wydarzeń w obszarze działalności przedsiębiorcy w ciągu roku od dnia, w którym miało się odbyć wydarzenie, za które klient wniósł zapłatę.

Wartość vouchera, nie może być niższa niż kwota wpłacona na poczet realizacji dotychczasowej umowy przez klienta. (art. 15 zp).

Jestem samotną matką małego dziecka i pracuję na zlecenie. Nie ma kto się zaopiekować dzieckiem. Czy mogę ubiegać się o zasiłek opiekuńczy?

Jeżeli opłaca Pani ubezpieczenie chorobowe, to tak – może Pani może skorzystać ze świadczenia opiekuńczego, zarówno w sytuacji choroby jak i zamknięcia placówki do której uczęszcza dziecko do lat 8.

Prawo do zasiłku opiekuńczego wynika z ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z tytułu choroby i macierzyństwa. Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, natomiast ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek, dobrowolnie.

Pracodawca z powodu trudności finansowych poinformował, że nie wypłaci wynagrodzeń za marzec. Jest to duża firma zatrudniająca ponad 100 osób.

Brak zapłaty wynagrodzenia pracownikom w terminie albo w ogóle stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy i zgodnie z art. 55 § 11 Kodeksu Pracy może stanowić podstawę wypowiedzenia stosunku pracy przez pracownika bez zachowania terminu wypowiedzenia i dochodzenie odszkodowania od pracodawcy. Co więcej zgodnie z art. 282 § 1 pkt 1 KP niewypłacenie w terminie wynagrodzenia za pracę stanowi wykroczenie pod groźbą grzywny od 1000 do 30 000 tys. zł. Pracownik zaistniałe zdarzenie może zgłosić do  Państwowej Inspekcji Pracy.

Pracodawca może próbować łagodzić skutki trudności finansowych poprzez wnioski o odroczenie, rozłożenie na raty lub umorzenie różnych danin publicznych do odpowiednich organów(US, gmina, ZUS).

Pracownicy, których pracodawcy popadli w stan faktycznej niewypłacalności, mogą uzyskać wypłatę niektórych świadczeń w tym wynagrodzenia za pracę z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, do którego można zwrócić się z odpowiednim wnioskiem.

W obliczu epidemii ustawodawca postanowił o umożliwieniu uzyskania przez pracodawców, przedsiębiorców i zatrudnionych szeregu ulg i świadczeń np. świadczenie postojowe, dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń. Wykaz wniosków o pomoc i ich wzory dostępne są pod adresem: https://rzecznikmsp.gov.pl/ratujbiznes

Najem lokalu mieszkalnego skończył się 31 marca, ale nie opuściłam mieszkania, właściciel nie chce kolejnej umowy. Czy mam prawo do dalszego zamieszkiwania bez umowy.

Jeżeli najemca w dniu upływu obowiązywania umowy najmu, tj. 31 marca, przekazał wynajmującemu oświadczenie woli o zamiarze przedłużeniu tej umowy na warunkach dotychczasowych, umowa ta uległa przedłużeniu do dnia 30 czerwca 2020 r. na mocy przepisów ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (poz. 568).

Ustawa w życie weszła z dniem ogłoszenia t. j. z dniem 31 marca 2020 r.

Zgodnie z brzmieniem art. 31s, w przypadku gdy czas obowiązywania umowy najmu lokalu zawartej przed dniem jej wejścia w życie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. upływa po tym dniu, a przed dniem 30 czerwca 2020 r., umowa ta ulega przedłużeniu do dnia 30 czerwca 2020 r., na warunkach dotychczasowych. Przedłużenie umowy następuje na podstawie oświadczenia woli najemcy. Oświadczenie woli o przedłużeniu umowy najmu lokalu do dnia 30 czerwca 2020 r., na warunkach dotychczasowych, najemca składa wynajmującemu lokal najpóźniej w dniu upływu czasu obowiązywania tej umowy.

Warto podkreślić, że przepisy ustawy mają na celu ochronę najemcy przed ewentualną bezdomnością, uniemożliwiając wypowiedzenie umowy najmu lokalu mieszkalnego do końca czerwca 2020 r., a w przypadku już wypowiedzianych umów zamraża ich wypowiedzenie pod warunkiem, że najemca złoży wynajmującemu oświadczenia woli o przedłużeniu umowy najpóźniej w dniu upływu czasu obowiązywania umowy.

Dlaczego nie można wejść na swoją działkę w Rodzinnych Ogrodach Działkowych. Przed bramą stoją służby mundurowe i jest obawa, że będą karać za próbę wejścia na teren działek.

Przemieszczanie się powinno być obecnie ograniczone do niezbędnego minimum i jest dopuszczalne tylko w przypadkach przewidzianych rozporządzeniem Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Zgodnie z § 5 rozporządzenia przemieszczanie się danej osoby jest obecnie możliwe jedynie w celu:

1. wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;
2. zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej, tej osoby, osoby jej najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1950 i 2128), a jeżeli osoba przemieszczająca się pozostaje we wspólnym pożyciu z inną osobą - także osoby najbliższej osobie pozostającej we wspólnym pożyciu, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;
3. wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu;
4. sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych;
5. wykonywania czynności związanych z realizacją zadań określonych w ustawie z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (Dz. U. z 2020 r. poz. 67 i 148) i ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2018 r. poz. 1967 oraz z 2020 r. poz. 148 i 285) oraz zakupu towarów i usług z nimi związanych.

Przepisy są w tej kwestii mało precyzyjne. Wydaje się jednak, że można odwiedzić własną działkę, szczególnie w okresie wiosennym, a więc wówczas gdy wymagane jest prowadzenie prac pielęgnacyjnych. Zasadniczym warunkiem jest, by na terenie działki oprócz jej właściciela i jego rodziny, nie przebywały osoby postronne. Np. dla emeryta o niskiej emeryturze możliwość zasiania warzyw na działce, może stanowić ważną potrzebę życiową. Wsparciem dla tej argumentacji może być także treść § 17 ust. 1 rozporządzenia zakazującego korzystania z pełniących funkcje publiczne i pokrytych roślinnością terenów zieleni. Działka służąca wyłącznie jej właścicielowi nie pełni takiej funkcji, nie jest więc objęta zakazem wynikającym z tego przepisu.

Czy mogę spędzać czas na działce z sąsiadami, z którymi i tak mamy kontakt, bo opiekujemy się nawzajem swoimi dziećmi. Jest to potrzebne dla komfortu psychicznego dzieci, które spędzają teraz cały czas przed komputerem.

Zgodnie z treścią § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii wprowadzono zakaz przemieszczania się. Przewidziano kilka wyjątków m.in. zaspokajanie niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego. Spędzanie czasu wolnego na działce z sąsiadami, jakkolwiek zapewne poprawiłoby komfort psychiczny dzieci, trudno uznać za czynność niezbędną. Kontakt z osobami nie będącymi domownikami należy ograniczyć do minimum.

Rolnik w związku z koniecznością przeprowadzenia prac polowych musi wynająć do pomocy kilka osób - czy może to zrobić?

Prawo nie zakazuje zawierania umów o pracę lub umów cywilnoprawnych (umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług). Strony mogą zawrzeć takie umowy zgodnie z obowiązującym prawem – Kodeksem pracy lub Kodeksem cywilnym.

Należy jednak pamiętać, że obowiązują nas obecnie ograniczenia w przemieszczaniu się. Aktualnie obowiązujące (tj. na dzień 10.04.2020 r.) ograniczenia w przemieszczaniu się osób, Warto jednak podkreślić, iż od zakazu jest kilka wyjątków, w tym przemieszczanie się w celu wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych. Tak więc przemieszczanie się osób w tym celu nie jest objęte zakazem.

Należy również pamiętać o obowiązku zapewnienia osobom zatrudnionym, niezależnie od podstawy zatrudnienia rękawiczek jednorazowych lub środków do dezynfekcji rąk (§ 9 ust. 7 pkt 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U.2020.Poz.566).

Ponadto, odległość pomiędzy stanowiskami pracy powinna wynosić co najmniej 1,5 m, chyba że jest to niemożliwe ze względu na charakter działalności wykonywanej w danym zakładzie pracy, a zakład ten zapewnia środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii COVID-19.