Biuletyn Informacji Publicznej RPO

IX.517.1099.2024

wystąpienie do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Zdrowia – w sprawie poprawy funkcjonowania Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie.

W związku z pracami nad nowelizacją przepisów ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzającymi zagrożenie życia, zdrowia lub wolności Rzecznik zwrócił uwagę na kwestię, która powinna zostać uwzględniona w tych pracach. Jest nią brak możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia przez pacjentów KOZZD.

Problem ten zasygnalizował Rzecznikowi jeden z pacjentów. Swoje stanowisko w tej sprawie zajęło już Ministerstwo Zdrowia, które w odpowiedzi udzielonej pacjentowi wskazało, że zgodnie z art. 4 ustawy KOZZD jest podmiotem leczniczym i jego wiodącym zadaniem jest prowadzenie postępowania terapeutycznego. Uznano, że obowiązujące regulacje prawne dotyczące KOZZD nie obejmują możliwości kształcenia lub samokształcenia pacjentów.

Bez wątpienia głównym zadaniem Ośrodka jest prowadzenie postępowania terapeutycznego. Nie wyklucza to jednak zagwarantowania pacjentom możliwości podnoszenia ich poziomu wykształcenia przez m.in. udział w szkoleniach czy też warsztatach edukacyjnych. Zdobycie nowych kwalifikacji lub poszerzenie posiadanych ułatwi pacjentom powrót do społeczeństwa, gdy ustaną ustawowe przesłanki do ich dalszego pobytu w KOZZD. Szeroko pojęta oferta edukacyjna powinna zatem pojawić się wśród form oddziaływania proponowanych pacjentom.

Wsparcie pacjentów w procesie podnoszenia ich kwalifikacji realizowałoby zalecenia Europejskiego Komitetu ds. Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT). Komitet przeprowadził w 2022 r. wizytację KOZZD wraz z oddziałem zamiejscowym w Czersku. Stwierdził wówczas, że trwające prace nad zmianami ustawy powinny być okazją do zasadniczego przeformułowania celu KOZZD z opartego na bezpieczeństwie na oparty na resocjalizacji, co oznacza odpowiednie przygotowanie do zwolnienia pacjentów z ośrodka – we współpracy z odpowiednimi strukturami społeczności zewnętrznej.

Rzecznik poprosił o poinformowanie, czy Ministerstwo Zdrowia dostrzega możliwość wsparcia pacjentów w omawianej problematyce i czy uwzględniło ją w projektowanych regulacjach prawnych.