Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Szanowni Państwo!

Pragniemy poinformować, że newsletter w tej formie przestanie się ukazywać z końcem czerwca 2016 r.

Zmieniamy formułę, chcemy ułatwić Państwu korzystanie z naszych informacji.

Nowy newsletter będzie bardziej czytelny. Wprowadzamy też możliwość korzystania tylko z wybranych działów tematycznych.

Jeśli Państwo chcecie dalej korzystać z naszych usług, prosimy o PONOWNE zarejestrowanie się na stronie https://www.rpo.gov.pl/pl/newsletter/subscriptions

Nowy newsletter można subskrybować w całości lub wskazać tematy, które szczególnie Państwa interesują.

Jeśli nie chcecie Państwo otrzymywać naszego biuletynu, nie musicie nic robić – subskrypcja wygaśnie 30 czerwca, a Państwa dane zostaną usunięte z bazy.

Adam Bodnar o pracy w Zielone Świątki

Przed świętami takimi jak Zielone Świątki czy Boże Ciało wraca dylemat, kto i dlaczego powinien pracować w to święto, a kto może korzystać z konstytucyjnego prawa do wypoczynku.  Mamy w Polsce 13 dni, kiedy zakazana jest praca w placówkach handlowych. Są od tego wyjątki, niektóre sieci franszyzowe i mniejsze sklepy mogą pracować między innymi wtedy, gdy prowadzą je osobiście właściciele i ajenci oraz członkowie ich rodzin. Wiemy jednak, że osób pracujących w sklepach jest więcej. Zakaz pracy adresowany jest tylko do pracowników, a nie są nim objęte osoby, które pracują na podstawie umów prawa cywilnego oraz w ramach samozatrudnienia [więcej].

Adam Bodnar, Sylwia Spurek i Biuro RPO na VIII Kongresie Kobiet

- Powinniśmy budować a nie dzielić, nie powinniśmy szukać nieporozumień. Powinna nam towarzyszyć atmosfera współpracy – tak Adam Bodnar rozpoczął swoje przemówienie podczas VIII Kongresu Kobiet. W Kongresie uczestniczyła również zastępczyni rzecznika Sylwia Spurek i inni przedstawiciele Biura RPO [relacja z VIII Kongresu Kobiet].

Odznaka honorowa dla Aleksandry Dyrdy – sądowej kuratorki z Cieszyna

W Sądzie Rejonowym w Cieszynie odbyła się uroczystość wręczenia Odznaki Honorowej RPO „Za zasługi dla ochrony praw człowieka” Aleksandrze Dyrdzie, zawodowej kuratorce sądowej. W styczniu 2014 r., Aleksandra Dyrda w trakcie wykonywania czynności zawodowych stanęła w obronie bezbronnej kobiety, narażając się na agresję ze strony dozorowanego. Jej profesjonalne działanie zadecydowało o tym, że nie doszło do tragedii [więcej].

20 maja RPO spotyka się z mieszkańcami Warmii i Mazur

20 maja w  godzinach 10:00-12:00 w  Olsztynie, a w godzinach 16:00-18:00 w Iławie  odbędą się spotkania z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Będzie to okazja do rozmowy na temat szanowania i respektowania praw obywatela w praktyce. Więcej informacji (i formularz zgłoszeniowy): https://spotkaniaregionalne.rpo.gov.pl/

Wniosek do TK w sprawie owoców zatrutego drzewa

Czy dla ustalenia prawdy materialnej można przyjmować przed sądem dowody zdobyte nielegalnie? Jak to się ma do prawa do sądu, prawa do prywatności, prawa do ochrony tajemnicy komunikowania się, zakazu tortur, a także do  przepisów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności? Rzecznik złożył w Trybunale Konstytucyjnym wniosek o zbadanie z Konstytucją zgodności przepisu Kodeksu postępowania karnego dopuszczającego możliwość korzystania z tzw. owoców zatrutego drzewa [więcej].

Prasa wydawana przez władze samorządowe

Jednym z zagrożeń dla korzystania z wolności słowa, a także dla prawa dostępu obywateli do informacji publicznej jest wydawanie prasy przez samorządy lokalne, zwłaszcza na zasadach komercyjnych. W ocenie Rzecznika jednostki samorządu terytorialnego nie powinny wydawać prasy, a jedynie biuletyny, które zawierają obiektywne informacje, użyteczne dla lokalnej społeczności, publikacje promujące samorząd, a także komunikaty urzędowe. RPO zwrócił się w tej sprawie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji [więcej].

Przestępstwo organizowania nielegalnej adopcji

Specjaliści w dziedzinie prawa karnego zgłaszają szereg zastrzeżeń wobec obowiązującej treści przepisu dotyczącego procederu nielegalnej adopcji. Uwagi ekspertów dotyczą głównie nieprecyzyjnych sformułowań użytych w tym przepisie. Powoduje to, że niektóre zachowania - naruszające prawa dziecka - nie są objęte odpowiedzialnością karną. RPO wystąpił w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości [więcej].

Egzekucja świadczeń pieniężnych z nieruchomości

Sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Patryk Jaki przekazał Rzecznikowi stanowisko w sprawie ustawowej regulacji egzekucji świadczeń pieniężnych. Zapytanie RPO dotyczyło ewentualnych ograniczeń egzekucji z nieruchomości oraz zbyt wysokich opłat egzekucyjnych w przypadku egzekucji świadczeń najniższych. Problematyka ta będzie analizowana w ramach prac nad projektem ustawy o kosztach egzekucyjnych i nad projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego [więcej].

Rzecznik podjął z urzędu sprawę interwencji Policji podczas pikiety anarchistów w Poznaniu

Rzecznik Praw Obywatelskich podjął z urzędu sprawę interwencji Policji podczas pikiety anarchistów pod Aresztem Śledczym w Poznaniu w dniu 8 maja 2016 r. Zgodnie z doniesieniami mediów zatrzymanych zostało kilka osób, w tym były poseł Piotr Ikonowicz i jego żona Agata Nosal-Ikonowicz. W komisariacie przy ul. Marcinkowskiego miało dojść do pobicia jednego z zatrzymanych przez policjantów. RPO zwrócił się do Komendanta Wojewódzkiego Policji oraz Prokuratury Okręgowej w Poznaniu o udzielenie stosownych informacji.

Zakaz wstępu dla kibiców spoza terenu powiatu

Do Rzecznika zwracają się obywatele, którym odmówiono wejścia na mecz wyłącznie z powodu ich miejsca zamieszkania. Kibice nie mają skutecznego sposobu na sprzeciwienie się takiej odmowie, co może być niezgodne z ustawą o bezpieczeństwie imprez masowych. RPO zwrócił się w sprawie tego problemu do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji [więcej].

O instytucji biegłych sądowych

Rzecznik zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości z prośbą o informację na temat przebiegu prac legislacyjnych dotyczących projektu ustawy dotyczącej biegłych sądowych. W odpowiedzi Ministerstwo poinformowało o zaostrzeniu sankcji karnych za celowe fałszowanie opinii oraz wprowadzeniu możliwości obniżenia wynagrodzenia biegłego, a nawet odstąpienia od jego przyznania. Ponadto planowana, kompleksowa regulacja ustawowa funkcjonowania biegłych powinna zagwarantować podniesienie zarówno poziomu opiniowania, jak i jego sprawności [więcej].

Zasady pobierania opłaty miejscowej w Toruniu

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną RPO dotyczącą uchwały Rady Miasta Torunia. W akcie prawa miejscowego rada gminy wprowadziła zapis, że obowiązek uiszczenia opłaty miejscowej powstaje od momentu zameldowania lub zgłoszenia na terenie miasta Torunia. W uchwale doszło do nieuzasadnionego rozszerzenia obowiązku podatkowego w stosunku do ustawy [więcej].

Spotkanie z rabinem Andrew Bakerem

Rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar oraz jego zastępczyni Sylwia Spurek spotkali się w Biurze RPO z rabinem Andrew Bakerem, Osobistym Przedstawicielem Przewodniczącego Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie ds. przeciwdziałania antysemityzmowi [więcej].

Wizyta RPO w Oświęcimiu

 „Europejczyk/Europejka - czyli kto?” – to temat przewodni III. Międzynarodowej konferencji Europa wobec wyzwań XXI wieku, w której wziął udział rzecznik praw obywatelskich. Wydarzenie odbyło się w ramach działań Oświęcimskiego Forum Praw Człowieka. Podczas wizyty w Oświęcimiu rzecznik spotkał się również z Romanem Kwiatkowskim – współzałożycielem i Prezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Romów w Polsce oraz odwiedził Centrum Żydowskie [więcej].

Zadłużenie byłych lokatorów mieszkań komunalnych

W Warszawie zadłużenie byłych lokatorów mieszkań komunalnych, według danych szacunkowych podawanych przez media i organizacje lokatorskie, sięga już około 500 mln złotych i dotyczy 86 tysięcy lokali mieszkalnych. Przedłużanie tego stanu rzeczy, bez podjęcia skutecznych działań zaradczych, przyczyni się do powiększenia problemu bezdomności, który dotknie najbardziej zadłużonych lokatorów kamienic przejmowanych w drodze reprywatyzacji. Dlatego Rzecznik wystąpił do Prezydent m. st. Warszawy z propozycją współpracy w rozwiązaniu tego problemu [więcej].

Za starość naszą i waszą!

W ciągu 2 tygodni otrzymaliśmy 41 zgłoszeń do naszej akcji. Stanowimy już całkiem szerokie grono osób i organizacji zainteresowanych kwestią Konwencji Praw Osób Starszych a być może będzie nas więcej. Zgodnie z zapowiedzią chcemy powoli tworzyć platformę debaty. Prosimy o nastawienie się na długą wspólną drogę, ponieważ tego rodzaju dokumenty powstają na przestrzeni kilku lat [więcej].

Zaświadczenia lekarskie dla seniorów uczestniczących w zajęciach sportowych

Za zaświadczenia lekarskie dla seniorów – uczestników Uniwersytetów Trzeciego Wieku o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania zajęć sportowych pobierane są opłaty. Jak zapewniało Ministerstwo Zdrowia, tego typu zaświadczenia miały zostać zaliczone do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Projekt nowelizacji ustawy nie przewiduje jednak rozwiązania postulowanego przez Rzecznika. Dlatego RPO ponownie wystąpił w tej sprawie do Ministra Zdrowia [więcej].

Pracownicy instytutów badawczych bez prawa do płatnego urlopu naukowego

Pracownicy naukowi instytutów badawczych nie mają prawa do płatnego urlopu naukowego, który pozwoliłby im na zintensyfikowanie prac nad przygotowaniem rozprawy doktorskiej. Możliwość taką mają natomiast nauczyciele akademiccy. W odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego poinformowało m.in., że dostrzega istniejące zróżnicowanie uprawnień. Być może uruchomienie procesu legislacyjnego związanego z nowym prawem o szkolnictwie wyższym da możliwość wprowadzenia postulowanych przez RPO zmian [więcej].

Od 2017 r. opieka przedszkolna dla wszystkich dzieci w Warszawie

Rzecznik skierował wystąpienie do Prezydent m. st. Warszawy w sprawie planowanego sposobu realizacji obowiązku zapewnienia wychowania przedszkolnego dzieciom od trzeciego roku życia, który wejdzie w życie w dniu 1 września 2017 r. W odpowiedzi wiceprezydent poinformował, że do jesieni 2017 Warszawa będzie gotowa do zapewnienia opieki przedszkolnej wszystkim dzieciom w wieku od 3 do 6 lat. W tym celu ma zostać utworzonych 4000 nowych miejsc w przedszkolach [więcej].

Uprawnienie do złożenia wniosku o wpis na listę adwokatów

Prawo o adwokaturze przewiduje wygaśnięcie uprawnienia do złożenia wniosku o wpis na listę adwokatów po upływie 10 lat od uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu adwokackiego. Regulacja ogranicza w sposób nieuzasadniony konstytucyjne prawo dostępu do zawodu oraz zasadę demokratycznego państwa prawnego.  W wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości Rzecznik podkreślił, że zgodnie z obowiązującymi wcześniej przepisami osoba, która spełniła ustawowe wymagania do uzyskania wpisu na listę adwokatów, uzyskiwała to uprawnienie bezterminowo [więcej].

Pomoc finansowa tylko dla rolników ubezpieczonych w KRUS?

Przepisy umożliwiają korzystanie z pomocy finansowej dla młodych rolników w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich tylko rolnikom ubezpieczonym w KRUS. Uprawnień tych są natomiast pozbawieni rolnicy, którzy ze względu m.in. na wcześniejszą aktywność zawodową, niezwiązaną z gospodarką rolną, są ubezpieczeni w ZUS. Rzecznik ponownie zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z prośbą o przedstawienie wyjaśnień w tej sprawie [więcej].

O nieletnich matkach w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych

Rzecznik od kilku lat zabiega o to, by nieletnie matki przebywające w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych mogły mieć stały kontakt ze swoimi dziećmi. W odpowiedzi z 21 kwietnia 2016 r. sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Teresa Wargocka wskazała m.in., że sprawę udziału – w miarę możliwości – takiej nieletniej matki w opiece nad dzieckiem rozwiązuje system wspierania rodziny i pieczy zastępczej zawodowych specjalistycznych rodzin zastępczych. Natomiast intencją ustawodawcy nie było, by noworodki, niemowlęta i małe dzieci przebywały z nieletnimi matkami w Ośrodkach [więcej].

Udział skazanego w posiedzeniach sądu

Rzecznik badał sprawę z wniosku skazanego, który żalił się, że nie umożliwiono mu wzięcia udziału w posiedzeniu sądu apelacyjnego rozpatrującego jego zażalenie na postanowienie o nieudzieleniu przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności.  W opinii RPO nie można przyjąć, że wystarczająca dla realizacji prawa skazanego do udziału w posiedzeniu jest obecność na posiedzeniu jego obrońcy. Dyrektor Departamentu Wykonania Orzeczeń i Probacji w Ministerstwie Sprawiedliwości przedstawił swoje stanowisko, w którym w pełni podzielił pogląd Rzecznika w tej sprawie [więcej].

Pomoc postpenitencjarna

Obecnie znaczna grupa osób pozbawionych wolności jest wyłączona z korzystania z indywidualnych form pomocy udzielanej ze środków Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Tej formy wsparcia nie mogą otrzymać m.in. osoby, wobec których zastosowano środek zabezpieczający w postaci umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym. Rzecznik zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości z postulatem zmiany przepisów w tym zakresie [więcej].

Ponowna wizytacja w Ośrodku w Rejowcu

28 kwietnia 2016 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji (KMP) przeprowadzili ponowną wizytację w Niepublicznym Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Rejowcu (NMOW). Pierwsza wizytacja NMOW odbyła się 18 marca 2016 r. po tym, jak do Biura RPO wpłynął wniosek od osoby proszącej o interwencję w sprawie niewłaściwego traktowania nieletnich umieszczonych w Ośrodku (a także na podstawie niepokojących doniesień medialnych) [więcej].

Więzienna służba zdrowia

Rzecznik wystąpił do Ministra Sprawiedliwości z postulatem ponownego rozważenia propozycji powołania międzyresortowego zespołu, który zajmie się wypracowaniem modelu funkcjonowania opieki medycznej dla osób pozbawionych wolności [więcej].

Prawa wyborcze pozbawionych wolności

Część osób pozbawionych wolności, mających formalnie pełnię praw wyborczych, w praktyce nie ma możliwości skutecznego udziału w wyborach samorządowych.  Sam fakt przebywania w zakładzie karnym czy areszcie śledczym nie może ograniczać praw wyborczych tych osób. Dlatego Rzecznik zwrócił się o przedstawienie stanowiska Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie zapewnienia realnego prawa wyborczego osobom pozbawionym wolności [więcej].

Krajowy Mechanizm Prewencji na warsztatach Rady Europy dla polskiej Policji

W Krakowie odbyły się warsztaty na temat traktowania osób zatrzymanych, metodologii przeprowadzania wizytacji w miejscach pozbawienia wolności, europejskiego systemu ochrony praw człowieka. Szkolenie zostało zorganizowane przez Radę Europy we współpracy z Komendą Wojewódzką Policji w Krakowie. W warsztatach udział wzięli m.in. przedstawiciele komend miejskich i powiatowych, w których umiejscowione są pomieszczenia dla osób zatrzymanych [więcej].

VAT na e-booki

14 czerwca odbędzie się rozprawa przed Wielką Izbą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie zgodności unijnej dyrektywy o wyższym w stosunku do tradycyjnych wydawnictw, opodatkowaniu podatkiem VAT ebooków. Chodzi o zgodność tej dyrektywy m.in. z zasadą równości zawartą w art. 20 Karty Praw Podstawowych UE. Sprawa została wszczęta wnioskiem polskiego Rzecznika do polskiego Trybunału Konstytucyjnego [więcej].

Jubileusz 25-lecia Fundacji Dzieci Niczyje

Prawo do bezpieczeństwa, rozwoju i szacunku przynależne jest każdemu człowiekowi, również dzieciom. Niestety zdarza się, że zapominają o tym dorośli, którzy krzywdzą dzieci i pozbawiają je godności. Od 25 lat na rzecz dzieci, które doświadczają różnego rodzaju przemocy działa Fundacja Dzieci Niczyje. W uroczystościach związanych z jubileuszem organizacji wziął udział rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar [więcej].

Patronaty RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich objął Honorowym Patronatem:

• warsztaty Stowarzyszenia Poprawy Spraw Alimentacyjnych Dla Naszych Dzieci, które odbędą się 2 czerwca w Krakowie [więcej]
• VII Zjazd Katedr Postępowania Karnego, który odbędzie się w dniach 2-4 czerwca 2016 r. w Sopocie [więcej]
• Międzynarodową Konferencję „Choroby Rzadkie - nasze zadanie”, która odbędzie się 3 lipca w Białobrzegach [więcej]
• konferencję „CODA - Podwójny potencjał”, która odbędzie się 15 października w Warszawie [więcej]
• Przegląd Umiejętności Artystycznych Zespołów Seniorów i Osób Niepełnosprawnych PUMA, który odbędzie się w dniach 4-7 października w Dąbrowie Górniczej [więcej]
• projekt „Akademia Edukacji Antydyskryminacyjnej” [więcej]
• projekt Karta Różnorodności [więcej]
• konferencję „Kobieta w rodzinie”, która odbyła się w Białymstoku [więcej]
• konkurs na symulację postępowania przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości dla studentów ośrodków akademickich ze Stalowej Woli i Krakowa
• wydarzenie „Żywa Biblioteka – Lwówek Śląski”
• konferencję „Zasady procesu karnego w obliczu gwałtownych zmian procedury karnej”, która odbyła się w Katowicach
• konferencję podsumowującą projekt „Stereotypy czy dowody...”, która odbyła się w Warszawie
• seminarium naukowe poświęcone prawom kobiet, które odbyło się w Rzeszowie
• konferencję „Senior – to nie ja? Czy jesteśmy przygotowani na starzenie się społeczeństwa?”, która odbyła się w ramach Międzynarodowych Targów Poznańskich VIVA SENIORZY!