Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Polscy pracownicy w Holandii skarżyli się m.in. na zakwaterowanie w namiocie czy na zwolnienie z powodu używania języka polskiego w miejscu pracy
• Badając naruszanie ich praw, Rzecznik poprosił Głównego Inspektora Pracy o informację w tej sprawie
• Kontrolowane przez inspekcję agencje zatrudnienia lub pracy tymczasowej w latach 2017-2018 wysłały do pracy w Holandii ok. 20 tys. osób
• Różne naruszenia ustawy o promocji zatrudnienia stwierdzono w 70 proc. kontrolowanych agencji; były m.in. wnioski o ich ukaranie

Do Biura RPO wpływają skargi obywateli RP pracujących w tym kraju. Rzecznik otrzymuje też informacje od konsul generalnej RP w Hadze, która podejmuje aktywne działania dla ochrony praw polskich obywateli. O ich problemach informują także media.

Interwencje RPO

Za szczególnie niepokojącą Rzecznik uznaje sprawę polskich pracowników zatrudnionych przez jedną z agencji pracy tymczasowej. W wyniku zaniedbania pracodawcy zostali oni zakwaterowani w namiocie niespełniającym podstawowych wymogów sanitarnych.

Rzecznik zajmuje się także sprawą polskiej obywatelki, która została zwolniona przez pracodawcę z powodu posługiwania się językiem polskim w miejscu pracy.

Ambasada RP w Hadze poinformowała RPO, że konsul zainicjował postępowanie przed holenderskim Kolegium Praw Człowieka dotyczące zakazu używania języka polskiego w firmach DB Schenker i Manpower Holandia w Bredzie. Kolegium uznało, że pracodawcy nie dopuścili się dyskryminacji rasowej względem obywatelki RP. „Zastosowana wobec niej pośrednia forma dyskryminacji była uzasadniona czynnikami obiektywnymi, za jakie uznano dbałość o dobrą atmosferę w miejscu pracy i dobrą komunikację” - wskazano.

Sprawa ta budzi poważne wątpliwości Rzecznika z punktu widzenia ochrony praw polskich obywateli. Poza kompetencjami RPO pozostaje jednak ocenia działalności instytucji ochrony praw człowieka w innych państwach.

Adam Bodnar zwrócił się do Głównego Inspektora Pracy o przekazanie wszelkich aktualnych informacji o kontrolach dotyczących polskich pracowników w Holandii.

Wyniki kontroli Państwowej  Inspekcji Pracy

Główny Inspektor Pracy przedstawił RPO wyniki 40 kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, przeprowadzonych w latach 2017-2018 w agencjach zatrudnienia, kierujących osoby do pracy u pracodawców zagranicznych w Królestwie Niderlandów oraz 3 kontroli w agencjach pracy tymczasowej, delegujących pracowników do holenderskich pracodawców użytkowników.

Z szacunkowych danych zbieranych podczas kontroli wynika, że kontrolowane agencje skierowały blisko 20 tys. osób do pracy w Holandii. Kontrole przeprowadzono w województwach: opolskim (19), śląskim (9), warmińsko-mazurskim (6), lubelskim (3), wielkopolskim (3), łódzkim, małopolskim i dolnośląskim (po jednej).

W 23 przypadkach (54 proc. ogółu) kontrole agencji zatrudnienia prowadzono w ramach rozpatrywania zasadności skarg pracowników lub osób korzystających z usług agencji. Pozostałe przypadki to podmioty wytypowane w wyniku bieżącego monitorowania mediów, informacji własnych inspektoratów pracy lub powiadomień innych organów i instytucji (głównie wojewódzkich urzędów pracy).

Naruszenia przepisów w zakresie przestrzegania przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wykazano podczas 30 kontroli (70 proc.). Stwierdzone nieprawidłowości, związane z kierowaniem osób do pracy w Holandii w ramach usługi pośrednictwa pracy, obejmowały w szczególności:

• nieprowadzenie wykazu osób kierowanych do pracy za granicą do pracodawców zagranicznych lub nieprawidłowości w jego prowadzeniu - 14 agencji;
• nieumieszczanie w dokumentach, ogłoszeniach i ofertach numeru wpisu do rejestru agencji zatrudnienia - 9 agencji;
• nieopłacenie lub nieterminowe opłacanie składek na Fundusz Pracy - 9 agencji;
• niezawieranie pisemnych umów z osobami kierowanymi lub nieprawidłowości w ich treści - 8 agencji;
• niezawieranie lub nieprawidłowości w treści umów zawieranych z pracodawcami zagranicznymi, do których agencja zatrudnienia kierowała osoby do pracy za granicą - 7 agencji; 
• nieprowadzenie wykazu podmiotów, do których są kierowane osoby do pracy do pracodawców zagranicznych lub nieprawidłowości w jego prowadzeniu - 5 agencji;
• nieinformowanie na piśmie osób kierowanych do pracy za granicą o zaliczaniu udokumentowanych okresów zatrudnienia za granicą u pracodawców zagranicznych do okresów pracy w Rzeczpospolitej Polskiej w zakresie uprawnień pracowniczych lub nieprawidłowości w treści tej informacji - 5 agencji;
• nieprzekazanie lub nieterminowe przedstawienie marszałkowi informacji o działalności agencji lub nieprawidłowości w treści tej informacji - 4 agencje;
• publikowanie ogłoszeń zawierających kryteria dyskryminacyjne - 4 agencje;
• niepoinformowanie marszałka o adresach lokali przeznaczonych na świadczenie usług - 2 agencje;
• nieprzekazanie osobie kierowanej do pracy za granicą informacji o kosztach, opłatach i innych należnościach związanych z podjęciem i wykonywaniem pracy za granicą -1 agencja;
• niepoinformowanie marszałka województwa o rodzaju usług, jakie będzie świadczyła agencja zatrudnienia - 1 agencja.

W wyniku tych kontroli wydano: 27 wystąpień zawierających 65 wniosków, 8 poleceń oraz 1 środek wychowawczy (pouczenie). Ponadto właściwi okręgowi inspektorzy pracy skierowali 5 powiadomień do marszałków województw o przypadkach naruszenia warunków prowadzenia agencji zatrudnienia, określonych w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W zakresie stwierdzonych wykroczeń, do sądów karnych skierowano 7 wniosków o ukaranie.

Odnośnie kontroli usługi pracy tymczasowej, związanej z kierowaniem pracowników tymczasowych lub osób wykonujących pracę tymczasową na podstawie umów cywilnoprawnych na terenie Holandii, stwierdzono następujące nieprawidłowości:

• jedna agencja nie posiadała wpisu do rejestru agencji zatrudnienia; działała jako biuro wirtualne oraz nie oznaczała publikowanych ofert o pracę jako „ofert pracy tymczasowej;
• druga z kontrolowanych agencji również nie oznaczała publikowanych ofert o pracę jako „ofert pracy tymczasowej”,
• podczas kontroli kolejnej agencji zatrudnienia ujawnione uchybienia dotyczyły: 

1. wypłacania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy,
2. treści zawieranych umów o pracę;
3. poddawania pracowników tymczasowych badaniom lekarskim w celu uzyskania orzeczenia o braku przeciwwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku;
4. zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego;
5. opłacania składek na Fundusz Pracy.

W wyniku kontroli w agencjach pracy tymczasowej wydano 2 wystąpienia zawierające 9 wniosków oraz 1 polecenie. Ponadto w wyniku zastosowanego postępowania wykroczeniowego nałożono jeden mandat w kwocie 1500 zł oraz skierowano wniosek o ukaranie do sądu.

VII.531.70.2018