Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Mimo, że Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie sygnalizował Służbie Więziennej problem dotyczący nierespektowania prawa osadzonych do korzystania z odzieży odpowiedniej do pory roku, zarządzenia regulujące porządek wewnętrzny jednostek penitencjarnych odnoszące się do przedmiotowej kwestii nadal zawierają zapisy, które budzą poważne wątpliwości. Przykładem jest Zarządzenie Nr 4/17 Dyrektora Zakładu Karnego w N. W. w sprawie ustalenia porządku wewnętrznego w Zakładzie Karnym. Jeden z przepisów powyższego zarządzenia stanowi, że „Negatywne zachowanie skazanego skutkujące wymierzeniem mu kary dyscyplinarnej może w uzasadnionym przypadku spowodować utratę możliwości korzystania z odzieży sportowej (dres-komplet, krótkie spodenki) na okres 1-go miesiąca od dnia wymierzenia kary.”

W ocenie Rzecznika przedmiotowy zapis wprowadza nowy rodzaj kary dyscyplinarnej, nieznany Kodeksowi karnemu wykonawczemu. Zapis ten sugeruje, że jakakolwiek kara dyscyplinarna wymierzona skazanemu za jakiekolwiek przekroczenie może skutkować odebraniem mu prawa do korzystania z odzieży odpowiedniej do pory roku – krótkich spodenek.

Odzież, z której korzystają więźniowie, powinna być odpowiednia do pory roku, o czym stanowi przepis k.k.w., a także unormowanie zawarte w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, z których wynika, że w okresie letnim, a także w okresie przejściowym w zależności od warunków atmosferycznych, osadzonym mężczyznom wydaje się, według zgłaszanych potrzeb, koszulkę gimnastyczną i spodenki gimnastyczne. Żaden przepis nie stanowi, że wydanie osadzonemu tego rodzaju odzieży musi być poprzedzone zezwoleniem dyrektora jednostki penitencjarnej.

Inna regulacja zawarta w porządku wewnętrznym Zakładu Karnego w N. W. świadczy o nierównym traktowaniu osadzonych, stanowi bowiem, że skazani odbywający karę w zakładzie karnym typu półotwartego mogą korzystać z odzieży odpowiedniej do pory roku (podkoszulka z krótkim rękawem), a skazani przebywający w zakładzie karnym typu zamkniętego takiej możliwości nie mają (kompletna odzież skarbowa, czyli w spodniach i koszuli lub bluzie skarbowej). Należy również wskazać, że przepisy porządku wewnętrznego tej jednostki, określające ilość i rodzaj własnej odzieży, bielizny i obuwia, które skazany może posiadać w celi, nie przewidują możliwości posiadania w celi krótkich spodenek (choć przewidują dwa podkoszulki z krótkim rękawem, czy też dwie sztuki kalesonów w porze zimowej).

Rzecznik zwrócił się o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie oraz podjęcie stosownych działań, mających na celu wyeliminowanie z Zarządzenia Nr 4/17 Dyrektora Zakładu Karnego w N. W. zapisów, które są niezgodne z przepisami powszechnie obowiązującymi oraz godzą w prawa osadzonych.

IX.517.3238.2016