Biuletyn Informacji Publicznej RPO

6 września 2025 r. przypada 13. rocznica ratyfikacji przez Polskę Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami. Jej głównym celem jest popieranie, ochrona i zapewnienie pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności przez wszystkie osoby z niepełnosprawnościami oraz popieranie poszanowania ich przyrodzonej godności. Rzecznik Praw Obywatelskich podjął się funkcji niezależnego mechanizmu w celu popierania, ochrony i monitorowania wdrażania tej Konwencji, o którym mowa w jej art. 33 ust. 2.

Ochrona praw osób z niepełnosprawnościami jest jednym z priorytetów Rzecznika. W celu wsparcia działań na rzecz praw tej grupy RPO powołał Pełnomocnika do spraw wdrażania postanowień Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami, który zajmuje się koordynacją działań  w sprawach dotyczących praw osób z niepełnosprawnościami, a także upowszechnianiem wiedzy o zawartych niej zobowiązaniach i wytycznych.

Organem wspierającym działania Rzecznika jest również Rada Osób z Niepełnosprawnościami. Głównym celem Rady jest włączenie osób z niepełnosprawnościami w monitorowanie przez RPO wdrażania Konwencji. Rada pełni funkcję opiniodawczo-doradczą w zakresie praw osób z niepełnosprawnościami i zapewnia Rzecznikowi wsparcie w podnoszeniu świadomości społeczeństwa w sprawach dotyczących osób z niepełnosprawnościami o potrzebach i prawach osób z niepełnosprawnością. Dzięki wspólnemu wysiłkowi została zorganizowana konferencja pn. „Godność i duma osób z niepełnosprawnościami. Tożsamość, samorzecznictwo społeczne i polityczne”, która otwierała tegoroczne obchody miesiąca dumy osób z niepełnosprawnością.

W ostatnim czasie Rzecznik podejmował szereg działań związanych z podmiotowością i samostanowieniem osób z niepełnosprawnościami przedstawiając uwagi do projektowanych aktów prawnych, w tym projektu ustawy o asystencji osobistej, projektu ustawy o instrumentach wspieranego podejmowania decyzji. Rzecznik od lat również zabiega o systemową regulację Centrów Zdrowia Psychicznego jak wsparcia środowiskowego zdrowia psychicznego.