Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie przewlekłości postępowań dyscyplinarnych wobec osób wykonujących wolne zawody prawnicze.

Analiza skarg wpływających do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wykazała, że przewlekły sposób prowadzenia postępowań dyscyplinarnych wobec osób wykonujących wolne zawody prawnicze (adwokaci, radcowie prawni, notariusze) uznać należy za słabość o kluczowym znaczeniu dla sprawności oraz skuteczności tych procedur. Zjawisko to występuje na etapie postępowania prowadzonego przez rzeczników dyscyplinarnych oraz właściwy sąd dyscyplinarny. Obecna sytuacja jest niekorzystna zarówno dla pokrzywdzonego, jak i dla obwinionego w postępowaniu dyscyplinarnym. Postępowania wyjaśniające i dyscyplinarne są postępowaniami o charakterze represyjnym i już sam fakt ich prowadzenia rodzi dla obwinionego negatywne skutki. W wyniku przewlekłości działania organów do spraw odpowiedzialności dyscyplinarnej osoba, wobec której toczy się postępowanie, jest narażona na dolegliwości i utrudnienia w pracy zawodowej w dłuższym okresie czasu, bez formalnego orzeczenia o popełnieniu przez nią deliktu dyscyplinarnego oraz bez możliwości skorzystania ze środka przeciwdziałającego przewlekłości takiego postępowania. Z drugiej strony, w skargach osób pokrzywdzonych działaniem obwinionego w postępowaniu dyscyplinarnym, wpływających do Biura Rzecznika, dominuje pogląd, że obwiniony oraz organy dyscyplinarne posługują się obstrukcją procesową w celu doprowadzenia do przedawnienia deliktu dyscyplinarnego i uniknięcia odpowiedzialności przez obwinionych. W przekonaniu Rzecznika konieczne jest objęcie wskazanych postępowań dyscyplinarnych przepisami ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez zbędnej zwłoki. Takie rozwiązanie zapewniłoby instrument prawny przeciwdziałający przewlekłości tych postępowań, a w konsekwencji zapobiegałoby przedawnieniom deliktów dyscyplinarnych. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o rozważenie podjęcia stosownej inicjatywy ustawodawczej w tej sprawie i poinformowanie o zajętym stanowisku.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Sprawiedliwości (03.09.2014 r.) stwierdził, że objęcie ustawą o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, także postępowań dyscyplinarnych zawodów zaufania publicznego, budzi istotne wątpliwości. Rząd pozytywnie zaopiniował senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych. Projektowane zmiany koncentrują się na wzmocnieniu pozycji ustrojowej rzeczników dyscyplinarnych, poprzez m.in. nadanie im statusu organu, co powinno przyczynić się do umocnienia gwarancji obiektywizmu podejmowanych przez nich działań, usprawnieniu doręczania korespondencji w postępowaniu dyscyplinarnym, uregulowaniu możliwości prowadzenia postępowania pod nieobecność obwinionego, wydłużeniu okresów przedawnienia deliktów dyscyplinarnych polegających na nadużyciu wolności słowa przy wykonywaniu zawodu. W ocenie Ministerstwa Sprawiedliwości wprowadzenie nowych regulacji pozwoli na ograniczenie przypadków nieuzasadnionej długotrwałości postępowań dyscyplinarnych. Kwestie zawarte w wystąpieniu Rzecznika będą przedmiotem dalszych analiz wraz ze zmianami w funkcjonowaniu sądownictwa dyscyplinarnego.