Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych w sprawie przypadków naruszania praw pacjentów do świadczeń opieki zdrowotnej.

Do Biura Rzecznika wpłynęły przykłady rażącego naruszania praw pacjenta przez personel pielęgniarski i lekarzy. Zebrany materiał wskazuje na nieprzestrzeganie praw pacjentów, w szczególności do intymności i godności, do informacji o swoim stanie zdrowia, a także do świadczeń zdrowotnych. Doniesienia te są o tyle dramatyczne, ze dotyczą starszych pacjentów, obłożnie chorych, wymagających pomocy osób trzecich podczas codziennych czynności. Przestrzeganie praw pacjenta jest obowiązkiem podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, osób wykonujących zawód medyczny oraz innych osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Stanowi o tym ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Obowiązek ten wynika również z podstawowych zasad wykonywania zawodu lekarza zawartych w Kodeksie etyki lekarskiej, a także z ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. Otrzymane informacje o naruszeniach praw pacjenta świadczą o wadliwie funkcjonującym systemie ochrony zdrowia w kontekście m.in. przepływu informacji między lekarzami o stanie zdrowia pacjenta, współpracy lekarzy i personelu pielęgniarskiego w tym zakresie, a także koordynacji opieki nad pacjentem podczas pobytu w szpitalu. Niektórych przypadków naruszeń nie można jednak tłumaczyć wyłącznie niesprawnością systemu ochrony zdrowia, zabrakło jedynie dobrej woli podmiotu udzielającego świadczenia zdrowotnego. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się do Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych o położenie większego nacisku na kwestię przestrzegania praw pacjenta podczas szkoleń kierowanych do pielęgniarek i położnych, a także wskazanie przykładów działań, jakie podejmują organy samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych (25.07.2014 r.) zapewniła, że problematyka wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej w sposób gwarantujący respektowanie praw pacjenta, innych przepisów dotyczących wykonywania zawodu, a także zasad etyki zawodowej, jest przedmiotem najwyższej troski ze strony organów samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych. Zadania te, zgodnie z przepisami ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych realizują w zakresie posiadanych kompetencji rzecznicy odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych oraz sądy pielęgniarek i położnych będące organami okręgowych izb pielęgniarek i położnych, a także Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Pielęgniarek i Położnych oraz Naczelny Sąd Pielęgniarek i Położnych. Samorząd zawodowy podejmuje szereg działań mających na celu zapobieganie wykroczeniom zawodowym, Do działań tych należą liczne szkolenia, warsztaty i konferencje organizowane przez organy samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych na poziomie okręgowym i krajowym adresowane do pielęgniarek i położnych zatrudnionych na stanowiskach wykonawczych i kierowniczych w podmiotach leczniczych określonych w ustawie o działalności leczniczej. Od 2012 roku samorząd prowadzi negocjacje z przedstawicielami Ministerstwa Zdrowia dotyczące zmiany wadliwego rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych nie będących przedsiębiorcą. Rozporządzenie to ma kluczowe znaczenie w zapewnieniu właściwej opieki pielęgniarskiej poprzez wprowadzenie norm zatrudnienia umożliwiających pielęgniarkom i położnym wykonywanie zawodu z należytą starannością, zgodnie z zasadami etyki zawodowej. Z analizy sprawozdań okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej wynika, że przyczyną większości składanych skarg jest zbyt mała obsada pielęgniarek i położnych na dyżurach, co w konsekwencji prowadzi do niezadowolenia pacjentów z realizowanych świadczeń zdrowotnych i może być przyczyną występowania zdarzeń niepożądanych. Jednocześnie należy podkreślić, że duże obciążenie obowiązkami zawodowymi pielęgniarek i położnych prowadzi do przemęczenia psychofizycznego osób realizujących świadczenia zdrowotne.