Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Pełnomocnika Rządu do spraw Równego Traktowania w sprawie zwiększenia udziału kobiet w życiu publicznym.

Udział kobiet w składzie organów publicznych pochodzących z wyboru (m.in. Sejm, Senat) jest w Polsce stosunkowo niewielki. Podobne, negatywne tendencje charakteryzują inne organy pochodzące z wyboru: rady gmin, rady powiatów, czy sejmiki województw. Wyjątkowo niewielki odsetek kobiet znajduje się wśród osób pełniących funkcję wójta, burmistrza, czy prezydenta miasta. Aby przeciwdziałać zjawisku nielicznej reprezentacji kobiet w życiu publicznym, należałoby podjąć szereg różnorodnych, skoordynowanych działań. Wiedza polskich wyborców o mechanizmach wyborów, w tym zasadach systemu wyborczego, jest bardzo niewielka. Ma to zdecydowanie negatywny wpływ na podejmowanie decyzji o starcie w wyborach oraz powoływanie komitetów wyborczych. Wydaje się zasadnym zlecenie organizacji i przeprowadzenia części zajęć edukacyjnych organizacjom społecznym w trybie otwartych konkursów, a także podjęcie współpracy m.in. z Uniwersytetami Trzeciego Wieku. Potrzebne jest również zastosowanie mechanizmów prawnych gwarantujących zwiększenie udziału kobiet w procesie wyborczym. Na mocy Kodeksu wyborczego z 2011 roku, w wyborach proporcjonalnych (do Sejmu, rad powiatów, sejmików województw i Parlamentu Europejskiego) na każdej liście wyborczej zgłaszanej przez komitet wyborczy nie może być mniej niż 35% przedstawicieli każdej z płci. Należałoby rozważyć rozszerzenie mechanizmu kwotowego o mechanizm regulujący kwestie kolejności kandydatek i kandydatów na listach wyborczych. Z kolei niski odsetek kobiet kandydujących do Senatu wymaga zidentyfikowania potencjalnych barier i wskazania skutecznych metod ich usuwania. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zajęcie stanowiska w sprawie działań edukacyjnych i legislacyjnych odnoszących się do problematyki korzystania przez kobiety z biernego prawa wyborczego.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Pełnomocnik Rządu do spraw Równego Traktowania (11.02.2014 r.) w pełni podzieliła zarówno przedstawioną w piśmie diagnozę, jak i kierunki zmian mające na celu pełniejszy udział kobiet we władzy parlamentarnej i samorządowej. W Podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia poselskich projektów ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy znajdują się projekty nowelizacji dotyczące tzw. suwaka, czyli naprzemiennego umieszczania kobiet i mężczyzn na listach wyborczych. Pełnomocnik Rządu do spraw Równego Traktowania poinformowała, że podejmuje bieżącą współpracę z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz zwiększenia udziału kobiet w życiu publicznym. Są to głównie działania promocyjne, udział w konferencjach, debatach, kongresach, zachęcanie do większego korzystania przez kobiety z biernego prawa wyborczego czy też promowanie działań na rzecz wprowadzenia mechanizmów wspomagających obowiązujący system kwotowy.
W Krajowym Programie Działań na Rzecz Równego Traktowania na lata 2013-2016, przyjętym 10 grudnia 2013 r., zaplanowano podjęcie działań na rzecz wzmocnienia potencjału politycznego kobiet (edukacja, programy mentorskie, networking). Zaplanowano także zainicjowanie i przeprowadzenie debaty publicznej na temat korzyści płynących ze zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w polityce. Ponadto Pełnomocnik Rządu zwróciła się do szefów partii politycznych o przekazanie informacji czy kierowane przez nich partie posiadają wewnątrzpartyjne regulacje dotyczące ustalenia kolejności kobiet - kandydatek na listach wyborczych lub czy zamierzają takie wewnętrzne regulacje w najbliższym czasie wprowadzić.