Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie dostępu do placówek oświatowych prowadzących naukę w języku polskim dla Polaków czasowo przebywających za granicą z dnia 2013-04-26.
Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie dostępu do placówek oświatowych prowadzących naukę w języku polskim dla Polaków czasowo przebywających za granicą.
Skargi obywateli polskich czasowo mieszkających za granicą, a także wnioski zgłaszane przez dyrektorów szkół publicznych kuratorom oświaty zwróciły uwagę Rzecznika na kwestię problemów w dostępie do placówek oświatowych poza granicami Polski prowadzących zajęcia w języku polskim i realizujących, przynajmniej w wymiarze uzupełniającym, polską podstawę programową kształcenia ogólnego. W wyniku zmiany rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą, minimalna liczba uczniów w punkcie konsultacyjnym została podniesiona z 30 do 50. Wielu punktom konsultacyjnym grozi likwidacja. Uczniowie będą mogli kontynuować naukę jedynie w uspołecznionych placówkach lub skorzystać z możliwości kształcenia na odległość. Polskie władze powinny prowadzić politykę sprzyjającą podejmowaniu decyzji o powrocie z emigracji do Polski. Jednym z ważnych czynników branych pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o powrocie do Polski są szanse edukacyjne dzieci, które przez dłuższy czas były wychowywane w innym kraju. W polityce polonijnej od pewnego czasu dominują formy prowadzenia nauczania w wymiarze uzupełniającym, w punktach konsultacyjnych działających najczęściej przy ambasadach lub konsulatach. Zastąpienie nauki w szkolnym punkcie konsultacyjnym innymi, mniej kosztownymi, formami nauki nie będzie w stanie zapewnić porównywalnego poziomu edukacji. Likwidacja punktów konsultacyjnych i objęcie dzieci nauczaniem na odległość powinno być traktowane jako ostateczność. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o rozważenie zmiany przepisów regulujących zasady zakładania placówek oświatowych prowadzących naukę w języku polskim dla Polaków czasowo przebywających za granicą.
Minister Edukacji Narodowej (21.05.2013 r.) poinformowała, że system oświaty polskiej za granicą tworzą szkoły i szkolne punkty konsultacyjne przy placówkach dyplomatycznych RP i szkoły organizacji Polaków. Uczniowie polscy za granicą mają także możliwość uczenia się języka polskiego w szkołach kraju zamieszkania oraz w formie nauczania na odległość. Analiza obecnego stanu funkcjonowania oświaty polskiej za granicą wskazuje, że dominującą w środowiskach polskich rodzin migrujących formą kształcenia dzieci jest nauczanie oparte o uzupełniający plan nauczania. Dzieci polskie za granicą uczęszczają do szkół w lokalnym systemie edukacji i tam realizują obowiązek szkolny i nauki, zaś w szkolnym punkcie konsultacyjnym czy w szkole organizacji Polaków uzupełniają wiedzę w zakresie języka polskiego oraz wiedzy o Polsce. Działania podejmowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zmierzają ku temu, aby docelową formą nauczania dzieci polskich za granicą było nauczanie uzupełniające w zakresie języka polskiego i wiedzy o Polsce. Pozwoli to, w miarę posiadanych środków i przy jednoczesnym uwzględnieniu potrzeb i oczekiwań środowisk polskich, na zapewnienie jak największej grupie uczniów polskich za granicą kontaktu z językiem ojczystym i krajem. Wszystkie obecne formy nauczania uzupełniającego będą kontynuowane, zaś wszelkie ewentualne zmiany dotyczące kształtu oświaty polskiej za granicą poprzedzą szerokie konsultacje ze środowiskiem szkolnym, placówkami dyplomatycznymi oraz środowiskiem polonijnym. W odpowiedzi wyjaśniono także, iż zmiana przepisów polegająca na zwiększeniu do 50 liczby uczniów wymaganej do utworzenia szkolnego punktu konsultacyjnego dotyczy wyłącznie powoływania nowych szkół i nie ma wpływu na funkcjonowanie placówek już istniejących. Ponadto przepisy przewidują możliwość utworzenia punktu w przypadku zgłoszenia mniejszej liczby uczniów.