Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie kontaktów osoby ubezwłasnowolnionej z rodziną bądź innymi osobami bliskimi z dnia 2013-03-21.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie kontaktów osoby ubezwłasnowolnionej z rodziną bądź innymi osobami bliskimi.
W toku analizy sprawy indywidualnej, Rzecznik Praw Obywatelskich powziął wątpliwość co do prawidłowości ukształtowania sytuacji prawnej osoby ubezwłasnowolnionej - w zakresie kontaktów z członkami rodziny bądź innymi osobami bliskimi. W sytuacji, gdy osoba ubezwłasnowolniona jest osobą niepełnosprawną umysłowo, pełnoletnią i sąd ustanawia dla niej opiekuna, brak jest trybu, w jakim członkowie rodziny (bądź inne osoby bliskie) mogliby formalnie zapewnić utrzymywanie kontaktów z osobą ubezwłasnowolnioną. Zdaniem Rzecznika, aktualny stan prawny zawiera lukę ustawową, która prowadzi do naruszania konstytucyjnej zasady ochrony rodziny. Na opiekuna prawnego osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej wyznacza się, jeżeli dobro ubezwłasnowolnionego nie stoi temu na przeszkodzie, najczęściej osobę bliską - przeważnie jest to jedno z rodziców. Problem pojawia się wtedy, gdy rodzice nie pozostają ze sobą w związku małżeńskim i są skonfliktowani. Jeżeli opiekunem prawnym osoby ubezwłasnowolnionej zostaje jedno z rodziców, drugi rodzic, nawet jeżeli wcześniej miał uregulowane sądownie kontakty z dzieckiem, nie ma prawnej możliwości wyegzekwowania spotkań z dzieckiem ubezwłasnowolnionym, jeżeli nie uzyska zgody opiekuna. Nieuwzględnienie potrzeby kontaktu ubezwłasnowolnionego z osobami trzecimi może prowadzić pośrednio do izolacji ubezwłasnowolnionego z życia społecznego i zakłócać integrację tej osoby ze środowiskiem. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o rozważenie potrzeby podjęcia stosownych działań mających na celu realizację zmian ustawowych w postulowanym kierunku.
Minister Sprawiedliwości (30.04.2013 r.) stwierdził, że z punktu widzenia prawa materialnego, uprawnienie osoby ubezwłasnowolnionej do kontaktów z rodzicem, który nie sprawuje nad nim opieki, jak również z innymi osobami bliskimi, nie wymaga zmian ustawodawczych. Problem dotyczy raczej norm prawa procesowego, które w obecnym kształcie wyłączają urzeczywistnienie omawianego prawa ubezwłasnowolnionych osób w sprawach o wykonanie kontaktów z dzieckiem. W tej mierze Minister Sprawiedliwości w pełni podziela argumenty Rzecznika Praw Obywatelskich wskazujące na potrzebę zapewnienia skutecznej ochrony praw osób niepełnosprawnych. W związku z powyższym przy dokonywaniu najbliższej nowelizacji z zakresu prawa rodzinnego rozważona zostanie koncepcja odpowiedniej zmiany przepisów prawa formalnego, która by umożliwiła skuteczną ochronę prawną realizacji przez rodziców kontaktów z ubezwłasnowolnionym całkowicie dzieckiem.