Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie edukacji o prawach człowieka z dnia 2012-07-03.
Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie edukacji o prawach człowieka.
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy CM/Rec (2010) 7 przyjęta dnia 11 maja 2010 r. w sprawie Karty Edukacji dla Demokratycznego Obywatelstwa i Edukacji Praw Człowieka zachęca państwa członkowskie do uwzględnienia edukacji w zakresie praw człowieka i państwa demokratycznego w programach nauczania wszystkich typów szkół na każdym etapie nauki. Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje skargi zarówno w kwestii stereotypowego a nawet uwłaczającego godności wizerunku kobiet np. w reklamach, jak i wizerunku mężczyzn jako sprawców przestępstw w różnych kampaniach społecznych oraz w kontekście nazewnictwa zawodów i specjalności. Analizy dotyczące treści podręczników szkolnych wykazały, że na każdym etapie nauczania powielane są stereotypy dotyczące ról płciowych oraz obowiązków kobiet i mężczyzn. W podręcznikach brakuje propozycji zajęć, które w sposób szczegółowy poruszałyby takie zagadnienia jak mechanizmy i konsekwencje dyskryminacji, definicje związane z problematyką antydyskryminacyjną. Nie znajdujemy informacji na temat przemocy motywowanej uprzedzeniami, przemocy wobec kobiet, mowy nienawiści i zbrodni z nienawiści, przestępstw motywowanych uprzedzeniami. Młodzi ludzie nie są uczeni, w jaki sposób reagować na przemoc (w tym przemoc motywowaną uprzedzeniami) czy dyskryminację. Realizacja edukacji antydyskryminacyjnej w szkole jest zależna wyłącznie od dobrej woli i poziomu świadomości władz szkół i placówek doskonalenia nauczycieli i nauczycielek oraz osobistej chęci rozwoju nauczycieli i nauczycielek. Tymczasem kluczowe znaczenie powinno odgrywać odpowiednie przygotowanie kadr w postaci szkoleń z zakresu tematyki antydyskryminacyjnej. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w przedstawionej kwestii oraz poinformowanie o działaniach, jakie zostały podjęte przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w celu realizacji zaleceń zawartych w Karcie.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej (26.07.2012 r.) wyjaśnił, że podstawa programowa kształcenia ogólnego uwzględnia na wszystkich etapach edukacyjnych zagadnienia dotyczące praw człowieka, demokracji i państwa prawa w zakresie odpowiadającym wiekowi, potrzebom oraz możliwościom poznawczym uczniów.
Podstawa programowa wiedzy o społeczeństwie w zakresie podstawowym przewiduje przygotowanie ucznia do znajdowania i wykorzystywania informacji na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli. Uczeń nauczy się sprawnego korzystania z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego. W części zatytułowanej Zalecane warunki i sposób realizacji podstawa programowa wskazuje, że zajęcia z wiedzy o społeczeństwie powinny być ukierunkowane na rozwijanie u uczniów zaangażowania w działania obywatelskie, wrażliwości społecznej, odpowiedzialności, poczucia więzi ze wspólnotą lokalną, narodową, europejską i globalną, tolerancji oraz umiejętności przeciwstawiania się przejawom dyskryminacji.
Ministerstwo Edukacji Narodowej podejmuje działania mające na celu uwrażliwienie rzeczoznawców podręczników szkolnych, aby w trakcie opiniowania podręczników zwracali szczególną uwagę na konieczność analizy treści znajdujących się w podręcznikach pod kątem równego traktowania oraz przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię lub wyznanie, poglądy polityczne, wiek, orientację seksualną, stan cywilny i rodzinny. Ministerstwo dostrzega potrzebę doskonalenia treści podręczników szkolnych pod kątem równego traktowania. Konieczne jest prowadzenie dalszych szkoleń dla rzeczoznawców opiniujących podręczniki pod względem merytoryczno-dydaktycznym i językowym, poświęconych tematyce równego traktowania, przeciwdziałania stereotypom oraz przeciwdziałania dyskryminacji. Analizowana będzie również kwestia ewentualnych zmian prawnych w zakresie dopuszczania podręczników do użytku szkolnego.