Wystąpienie do Komendanta Głównego Policji w sprawie prowadzenia pracy wykrywczej w policyjnych izbach dziecka z dnia 2012-03-20.
Wystąpienie do Komendanta Głównego Policji w sprawie prowadzenia pracy wykrywczej w policyjnych izbach dziecka.
W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje problem prowadzenia pracy wykrywczej w policyjnych izbach dziecka, ujawniony na podstawie analizy dokumentacji i informacji uzyskanych od funkcjonariuszy Policji w trakcie wizytacji Krajowego Mechanizmu Prewencji. Szczególnie niepokojące były sygnały wskazujące na dokonywanie oceny pracy funkcjonariuszy pełniących służbę w izbie na podstawie liczby sporządzonych meldunków informacyjnych/uzyskanych informacji o charakterze kryminalnym oraz jawne nakłanianie funkcjonariuszy przez przełożonych do podejmowania tego typu działań. Zastępca Komendanta Głównego Policji nie potwierdził istnienia takiej praktyki. Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla jednak, że analiza teczek nieletnich wykazała, iż policjanci w notatkach z rozmów z nieletnimi często odnotowywali uwagę o treści: "nie uzyskano informacji o charakterze kryminalnym". Krajowy Mechanizm Prewencji nie znajduje uzasadnienia do wpisywania tego rodzaju uwag do notatki z rozmów z nieletnim, jeśli funkcjonariusz pełniący służbę w policyjnej izbie dziecka nie ma obowiązku dążenia do pozyskania takiej informacji. Jak wielokrotnie podkreślał Krajowy Mechanizm Prewencji, mimo iż nieletni sprawcy czynów karalnych lub przestępstw mogą stanowić ważne źródło informacji istotnych dla pracy wykrywczej Policji, czynności pozyskiwania takich informacji (nakłaniania, zmuszania do wyjawienia danych) nie powinny być przeprowadzane w izbie dziecka. W pełni zrozumiały natomiast jest obowiązek dokumentowania przez policjantów w formie notatki służbowej lub meldunku operacyjnego informacji o charakterze kryminalnym, które nieletni dobrowolnie i spontanicznie wyjawią podczas rozmów z pracownikami izby dziecka. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o ponowne ustosunkowanie się do omawianej kwestii.
Pierwszy Zastępca Komendanta Głównego Policji (20.04.2012 r.) podtrzymał stanowisko wyrażone w odpowiedzi z dnia 7 listopada 2011 r. Zarazem jednak stwierdził, iż użyte w dokumentacji zgromadzonej w teczkach nieletnich zapisy o treści "nie uzyskano informacji o charakterze kryminalnym", mogą być w różny sposób interpretowane. Dlatego przytoczone sformułowanie należy uznać za dość niefortunne. Oczywistym jest, że informacje uzyskane od nieletniego w trakcie rozmowy wstępnej, nie mogą być rozpatrywane przez pryzmat czynności operacyjno-rozpoznawczych, które są zarezerwowane wyłącznie dla wyspecjalizowanych komórek organizacyjnych Policji, służby kryminalnej czy śledczej. Dodatkowe ustalenia dokonane w jednostkach organizacyjnych Policji nie dały podstaw do potwierdzenia stosowania praktyki nakłaniania, zmuszania nieletnich do wyjawienia danych przez policjantów pełniących służbę w PID. Pomimo niepotwierdzenia zastrzeżeń sformułowanych w wystąpieniu Rzecznika, skierowane zostało do komendantów wojewódzkich/Stołecznego Policji polecenie objęcia tej problematyki nadzorem w takim zakresie, aby wykonywanie czynności służbowych wobec nieletnich w PID i ich dokumentowanie było zgodne z obowiązującymi procedurami i stanem prawnym. Przedmiotowe kwestie zostaną doregulowane w przygotowywanym zarządzeniu Komendanta Głównego Policji w sprawie metod i form wykonywania zadań w policyjnych izbach dziecka.