Wystąpienie do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie praktyki polegającej na ustalaniu właściwej jednostki organizacyjnej ZUS na podstawie miejsca stałego zameldowania ubezpieczonego/świadczeniobiorcy z dnia 2012-03-14.
Wystąpienie do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie praktyki polegającej na ustalaniu właściwej jednostki organizacyjnej ZUS na podstawie miejsca stałego zameldowania ubezpieczonego/świadczeniobiorcy.
W toku badania indywidualnej sprawy wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich wzbudziła praktyka polegająca na ustalaniu właściwej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie miejsca stałego zameldowania ubezpieczonego/świadczeniobiorcy, z pominięciem w tym zakresie zasady wynikającej z art. 115 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W sytuacji, gdy ustawa emerytalna nie zawiera własnej definicji miejsca zamieszkania, uzasadnione wydaje się przyjęcie definicji wynikającej właśnie z art. 25 k.c., który stanowi, iż miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Podkreślenia wymaga, iż przepisy ustawy emerytalnej nie obligują do posiadania zameldowania w celu ubiegania się o świadczenia z ubezpieczenia społecznego, a rolą organów rentowych nie jest badanie realizacji obowiązków wynikających z ustawy o ewidencji ludności. Ponadto obowiązek meldunkowy ma zostać zniesiony od dnia 1 stycznia 2014 r., co spowoduje konieczność ponownego określenia zasad ustalania właściwości miejscowej jednostek ZUS. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zajęcie stanowiska w kwestii zmiany dotychczasowej praktyki we wskazanym zakresie.
Członek Zarządu ZUS (28.03.2012 r.) wyjaśniła, że organy rentowe ZUS zostały poinformowane, że za adres zamieszkania uważa się - w przypadku osób zamieszkałych w Polsce - adres zameldowania na pobyt stały. Do czasu zakończenia prac nad utworzeniem scentralizowanej bazy dla wszystkich emerytów i rencistów w skali kraju oraz zmiany funkcjonalności systemów informatycznych obsługujących dotychczas przyznawane świadczenia emerytalno-rentowe, jako kryterium właściwości terytorialnej organu rentowego nadal będzie stosowana zasada identyfikowania wnioskodawców według adresu zameldowania na pobyt stały. Przyjęta zasada ma na celu eliminowanie możliwości zgłaszania wniosków o przyznanie i wypłatę emerytury lub renty oraz pobierania świadczenia z więcej niż jednego oddziału ZUS. Ponadto poinformowano w odpowiedzi, że ZUS stosuje zasadę przyjmowania wniosków o świadczenie w każdej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS, niezależnie od adresu zameldowania na pobyt stały. Wnioski te są przekazywane w celu rozpatrzenia do oddziałów właściwych ze względu na miejsce zameldowania wnioskodawcy na pobyt stały.