Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie zapewnienia ochrony interesów obywateli będących klientami firm deweloperskich w procesie inwestycyjnym.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich dotychczas obowiązujące przepisy prawa w sposób dalece niewystarczający chroniły interesy nabywców będących klientami firm deweloperskich. W dniu 16 września 2011 r. została uchwalona ustawa o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, przewidująca wprowadzenie nadzoru nad pieniędzmi powierzonymi deweloperom przez klientów, przez nałożenie na dewelopera obowiązku zapewnienia nabywcom rachunku powierniczego. W środkach masowego przekazu dostrzeżony został jednak problem związany z możliwością uniknięcia przez dewelopera tego obowiązku. W myśl art. 37 ustawy, przepis nakładający na dewelopera obowiązek zapewnienia nabywcom rachunku powierniczego stosuje się do tych przedsięwzięć deweloperskich, w odniesieniu do których rozpoczęcie sprzedaży nastąpiło po dniu wejścia w życie ustawy. Wykładnia gramatyczna art. 37 prowadzi do wniosku, że jeśli deweloper przed wejściem w życie ustawy "ogłosi publicznie" rozpoczęcie sprzedaży mieszkań w danym projekcie, nie będzie musiał stosować rachunków powierniczych aż do zakończenia tego projektu. Istnieje obawa, że przewidziana w ustawie ochrona uzyska charakter iluzoryczny i nadal nie będzie realizowała wartości konstytucyjnych wyrażonych w art. 76 Konstytucji, przyznających m.in. konsumentom ochronę ze strony władz publicznych przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, a także w art. 75 ust. 1 Konstytucji, zobowiązującym władze publiczne do prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w omawianym zakresie, a w razie podzielenia przedstawionej argumentacji, również o podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do wyeliminowania sygnalizowanych wątpliwości.