Wystąpienie do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie odmowy ze strony spółdzielni mieszkaniowych wydawania zbywcom spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zaświadczeń potwierdzających ich prawo do zbywanego lokalu z dnia 2012-02-27.
Wystąpienie do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie odmowy ze strony spółdzielni mieszkaniowych wydawania zbywcom spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zaświadczeń potwierdzających ich prawo do zbywanego lokalu.
Notariusze przed sporządzeniem aktu notarialnego dokumentującego zawarcie umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wymagają od zbywców dostarczenia zaświadczenia ze spółdzielni mieszkaniowej potwierdzającego ich prawo do zbywanego lokalu. W skargach do Rzecznika obywatele wskazują, że w sytuacji, gdy nie są oni członkami spółdzielni, spółdzielnie mieszkaniowe odmawiają im wydawania zaświadczeń o treści żądanej przez notariuszy lub zaświadczają jedynie, że są w posiadaniu aktu notarialnego dokumentującego zawarcie przez zbywcę umowy, na podstawie której nabył służące mu prawo. Zdaniem Prezesa Krajowej Rady Notarialnej, w obecnym stanie prawnym nie ma możliwości zmiany dotychczasowej praktyki notarialnej bez istotnego pogorszenia bezpieczeństwa obrotu prawnego i zwiększenia ryzyka odpowiedzialności karnej i cywilnej notariuszy. Odmowa ze strony spółdzielni mieszkaniowych wystawiania zbywcom spółdzielczych własnościowych praw do lokali zaświadczeń potwierdzających przysługiwanie tym osobom praw do zbywanych lokali utrudnia, a nawet uniemożliwia obrót tymi prawami. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie, a w przypadku podzielenia przedstawionej argumentacji, również o podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do jednoznacznego uregulowania obowiązku spółdzielni mieszkaniowych wystawiania omawianych zaświadczeń w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (22.03.2012 r.) nie zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym w wystąpieniu Rzecznika i poinformował, że nie znajduje uzasadnienia do podjęcia działań legislacyjnych zmierzających do nałożenia na spółdzielnie mieszkaniowe ustawowego obowiązku wystawiania zaświadczeń potwierdzających posiadanie przez osoby niebędące członkami spółdzielni spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. W wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego możliwa stała się sytuacja, w której zachodzi brak związku między własnościowym prawem do lokalu a członkostwem w spółdzielni mieszkaniowej. Spółdzielnia nie posiada instrumentów pozwalających na bieżącą aktualizację stanu prawego lokali znajdujących się w posiadaniu osób niebędących jej członkami. W tej sytuacji, osoba, która chciałaby dokonać obrotu posiadanym prawem do lokalu, powinna skorzystać z instytucji księgi wieczystej, w której ujawniony jest stan prawny lokalu. W odpowiedzi podkreślono, że majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków i nie znajduje uzasadnienia podejmowanie przez organy statutowe spółdzielni działań mogących nawet w najmniejszym stopniu spowodować uszczuplenie ich majątku, w tym wypadku działań skutkujących ewentualnym powstaniem obowiązku wypłaty odszkodowania na rzecz nabywcy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, w razie gdyby okazało się, że złożone przez osobę niebędącą członkiem oświadczenie o posiadanym prawie do lokalu jest niezgodne z prawdą.