Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Krajowej Rady Notarialnej w sprawie funkcjonowania mechanizmu oceny pracy notariuszy.

Do Biura Rzecznika napływają skargi, w których przedstawiana jest praktyka stosowania przepisów regulujących procedurę oceny pracy notariuszy. Przepis art. 16 § 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie przyznaje uprawnienie Ministrowi Sprawiedliwości do odwołania notariusza, który uzyskał dwie ujemne oceny w wyniku kolejnych wizytacji przeprowadzanych przez członków samorządu zawodowego lub właściwy organ Ministerstwa Sprawiedliwości. Odwołanie następuje po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej, wydanej na wniosek Ministra Sprawiedliwości, w terminie miesiąca od dnia wpływu wniosku. Ustawodawca przyznał zatem radom izb notarialnych wyłączne uprawnienie do oceniania notariuszy. Stanowisko organów samorządu zawodowego ma bowiem przesądzający wpływ na podjęcie decyzji przez Ministra Sprawiedliwości. Skarżący wskazują, iż przed doręczeniem protokołu oceny Ministrowi Sprawiedliwości, zainteresowany notariusz nie zna nawet jego treści ani opinii rady właściwej izby notarialnej. Dodatkowe problemy powoduje tryb odwoławczy od decyzji Ministra Sprawiedliwości o odwołaniu notariusza. Po wydaniu rozstrzygnięcia przez Ministra Sprawiedliwości, zainteresowany może w trybie administracyjnym wykazywać niesłuszność takiej decyzji. Jest to jednak niezwykle utrudnione. Dalsze postępowanie administracyjne w postaci próby podważenia decyzji przed sądem administracyjnym wydaje się nie rozwiązywać problemu. Sąd dokonuje bowiem jedynie kontroli pod względem zgodności z prawem, nie ma możliwości badania stanu faktycznego sprawy. Rzecznik zwrócił się z prośbą o przedstawienie praktyki działania mechanizmu oceny notariuszy, o którym mowa w art. 16 § 3 Prawa o notariacie, z uwzględnieniem uwag zawartych w wystąpieniu.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Prezes Krajowej Rady Notarialnej (28.04.2010 r.) wyjaśnił, że z informacji otrzymanych od wszystkich izb notarialnych wynika, iż z uwagi na konieczność obiektywnej oceny pracy notariusza przyjęto zasadę, że wizytowany notariusz ma możliwość zgłaszania uwag w trakcie prowadzonej wizytacji, w celu wyjaśnienia swoich poglądów w sytuacjach rozbieżnych stanowisk z notariuszem - wizytatorem. Wizytowany notariusz ma również możliwość zapoznania się z protokołem z wizytacji zanim jego odpis zostanie przekazany Ministrowi Sprawiedliwości. Uchwała rady właściwej izby notarialnej w sprawie wydania opinii, podjęta na wniosek Ministra Sprawiedliwości, przesyłana jest do wiadomości notariusza, którego dotyczy. Tym samym zgodnie z art. 10 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego przed wydaniem decyzji stronie postępowania przysługuje prawo wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, a zatem notariusz ma możliwość zgłoszenia swojego stanowiska w tym przedmiocie. Jednocześnie w odpowiedzi poinformowano, że od 1992 r. miało miejsce pięć przypadków, w których postępowanie w sprawie odwołania notariusza zostało wszczęte na wniosek rady izby notarialnej, przy czym w trzech sprawach Minister Sprawiedliwości skorzystał z uprawnienia przewidzianego w art. 16 § 3 ustawy Prawo o notariacie, zaś w dwóch przypadkach Minister Sprawiedliwości uznał za słuszne nie wszczynać postępowania odwołującego.