Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Związku Banków Polskich w sprawie stosowanych przez instytucje finansowe praktyk ograniczających możliwość korzystania z usług rynku finansowego z uwagi na wiek.

Rzecznik wyraził zaniepokojenie wobec praktyk stosowanych przez instytucje finansowe ograniczające możliwość korzystania z usług rynku finansowego z uwagi na wiek. Uznając prawo banków do autonomicznej decyzji o zawarciu lub odmowie zawarcia umowy, Rzecznik wiele razy podkreślał, że autonomia ta nie może jednak prowadzić do dyskryminacji osób starszych, bo narusza to konstytucyjną zasadę równości, a także przyrodzoną i niezbywalną godność człowieka. W wystąpieniu Rzecznik zwrócił uwagę na sposób traktowania osób starszych przez niektórych pracowników banków, którzy wykorzystując ich ułomności (słaby wzrok i słuch) proponują dokonanie inwestycji finansowych dla nich niekorzystnych. Namawianie klientów na dokonanie zakupu jednostek funduszów inwestycyjnych, jako jedynych dających możliwość szybkiego i dużego zysku spowodowało, że Rzecznik stale otrzymuje liczne skargi wraz z prośbą wskazania organu, do którego można wystąpić z roszczeniem odszkodowawczym. Podobnie rzecz przedstawia się z drobnymi kredytami i pożyczkami udzielanymi przez banki osobom starszym bez rzetelnego badania zdolności kredytowej klienta. Banki nie zawsze wspomagają swoich dłużników w procesie naprawczym, a wręcz przeciwnie, zdarza się, iż w sposób bezwzględny żądają natychmiastowej spłaty należności, naliczając odsetki za zwłokę, a następnie dokonując sprzedaży wierzytelności wyspecjalizowanej w windykacji długu firmie. Rzecznik zwrócił się z prośbą o informację, czy Związek Banków Polskich dostrzega potrzebę zmiany praktyk bankowych wobec osób zaawansowanych wiekowo, a jeśli tak, to jakie działania podejmuje Związek na rzecz zmiany tych praktyk.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Prezes Związku Banków Polskich (23.03.2010 r.) nie zgodził się z twierdzeniem, że na rynku bankowym w Polsce może dochodzić do ograniczenia dostępności do usług z uwagi na wiek klientów. Obecnie co najmniej cztery banki oferują konta dedykowane specjalnie osobom starszym: Bank Pocztowy S.A., Bank BGŻ S.A., Bank BPS S.A. oraz Bank Zachodni WBK S.A. Cecha charakterystyczna tych kont to przede wszystkim niższe opłaty (lub brak opłat) oraz dodatkowe pakiety uwzględniające specyficzne potrzeby osób starszych. Banki często starają się ułatwiać tej grupie dostęp do kredytów, szczególnie wtedy, gdy jednostkowe kwoty kredytów są raczej niewielkie. Niestety, niekiedy zdarza się także, że taka postawa banków była nadużywana przez rodziny osób starszych lub osoby trzecie. W 2009 roku zdecydowanie spadła liczba skarg dotyczących lokowania środków w jednostki funduszy inwestycyjnych. Najczęstszym źródłem tego typu sporów była nieznajomość tego produktu przez klientów detalicznych, którzy inwestują środki bez zapoznania się z istotą umowy i wynikającymi z niej zagrożeniami. Związek Banków Polskich przedyskutuje wystąpienie Rzecznika w trakcie spotkań gremiów działających w ramach Związku, które zrzeszają ekspertów z właściwych dziedzin. Natomiast decyzje dotyczące tworzenia oferty produktowej klientów czy też restrukturyzacji zadłużenia poszczególnych klientów leżą wyłącznie w kompetencji kierownictw poszczególnych banków. Związek Banków Polskich, jako izba gospodarcza, nie jest uprawniony do podejmowania działań na rzecz indywidualnych osób w ich kontaktach z bankami, nie ma wpływu na politykę kredytową banków i możliwości interwencyjnego badania jednostkowych czynności bądź poszczególnych umów dotyczących czynności bankowych, a przypadek każdego konsumenta składającego skargę na bank powinien być rozpatrywany odrębnie.