Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zwolnienia z tajemnicy statystycznej (sygn. akt K 33/08).

Rzecznik wniósł o stwierdzenie, iż art. 180 § 1 k.p.k. w zakresie, w jakim zezwala na zwolnienie z tajemnicy statystycznej, jest niezgodny z art. 51 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, art. 47 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, art. 42 ust. 3 i art. 2 Konstytucji.

Do Rzecznika wpłynęła skarga Prezesa GUS dotycząca praktyki prokuratur, które w prowadzonych przez siebie sprawach, w oparciu o art. 180 § 1 k.p.k., wydawały postanowienia o zwolnieniu dyrektorów Urzędów Statystycznych z tajemnicy zawodowej (statystycznej), po czym na podstawie art. 217 § 1 i 2 k.p.k. żądały wydania kopii sprawozdań statystycznych składanych przez oznaczone w postanowieniach podmioty. Ustawa z dnia 29.06.1995 r. o statystyce publicznej ustanawia tajemnicę statystyczną, chroniącą dane zbierane dla celów statystycznych. Tajemnica statystyczna zagwarantowana została przede wszystkim w celu ochrony interesu publicznego polegającego na zabezpieczeniu wiarygodności statystyk publicznych. Zaskarżony przepis narusza zasadę proporcjonalności stanowiącą, iż ograniczenie wolności i praw możliwe jest tylko wtedy, gdy jest racjonalne i uzasadnione wynikającymi z tego ograniczenia korzyściami ogólnospołecznymi. Brak w art. 180 § 1 k.p.k. materialnych warunków zwolnienia od zachowania tajemnicy statystycznej i niedostatecznie ukształtowana kontrola zażaleniowa decyzji w powyższym przedmiocie sprawiają iż przepis ten w analizowanym zakresie jest niezgodny z art. 51 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, gdyż nie spełnia standardów "konieczności" ograniczenia konstytucyjnych wolności jednostki. Z tych samych względów narusza prawo do prywatności. Jest także niezgodny z zasadą domniemania niewinności, bowiem dane statystyczne, które podejrzany (oskarżony) ma obowiązek przekazać organom statystycznym mogą zostać wykorzystane przeciwko niemu w postępowaniu karnym.