Wystąpienie do Ministra Infrastruktury w sprawie renty planistycznej z dnia 2008-10-22.
Wystąpienie do Ministra Infrastruktury w sprawie renty planistycznej.
Rzecznik podjął problem, który ujawnił się na tle regulacji ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, (burmistrz lub prezydent miasta) pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Obowiązek uiszczenia opłaty aktualizuje się w momencie zbycia nieruchomości, i obciąża zbywcę (poprzedniego właściciela) nieruchomości. Przyjmuje się bowiem, że to on uzyskał korzyść majątkową z tytułu wzrostu ceny nieruchomości, która znalazła odzwierciedlenie w jej cenie.
W praktyce zdarzają się jednak sytuacje, gdy uchwała gminy w sprawie planu miejscowego utraci moc prawną np. na skutek zaskarżenia do sądu administracyjnego. Wówczas, zgodnie z art. 36 ust. 5 ustawy, opłata uiszczona przez zbywcę podlega zwrotowi. Uprawnionym do otrzymania zwrotu jest aktualny właściciel (użytkownik wieczysty) nieruchomości. Wydaje się, iż przeciwko rozwiązaniu przyjętemu w art. 36 ust. 5 ustawy przemawia głównie publicznoprawny charakter renty planistycznej, który sprawia, że obowiązek wniesienia opłaty na rzecz gminy w istocie jest niezależny od tego, czy zbywca ostatecznie osiągnął realny zysk w następstwie zbycia gruntu, którego wartość wzrosła w związku z uchwaleniem lub zmianą planu miejscowego. Regulacja, w świetle której uprawnionym do otrzymania zwrotu opłaty jest zawsze aktualny właściciel, budzi zastrzeżenia co do poszanowania praw majątkowych obywateli. Zdaniem Rzecznika prawidłowym byłoby ustalanie zwrotu takiej opłaty (a zatem i podmiotu, który jest uprawniony do zwrotu) w stosownym postępowaniu administracyjnym.