Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Skarbu Państwa w sprawie braku środków odwoławczych, które powinny służyć osobom dochodzącym uprawnień przewidzianych ustawą z dnia 8.07.2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Na tle jednej ze spraw rozpatrywanych przez Rzecznika, ujawnił się problem braku stosownych środków odwoławczych, które powinny służyć osobom dochodzącym uprawnień przewidzianych ustawą z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy osoby, które posiadają zaświadczenia lub decyzje potwierdzające prawo do rekompensaty wydane na podstawie odrębnych przepisów i nie zrealizowały prawa do rekompensaty, występują do wojewody z wnioskiem o ujawnienie w rejestrze, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy, wybranej formy realizacji prawa do rekompensaty. Jednak ustawa nie reguluje sytuacji, gdy wojewoda załatwia w sposób odmowny wniosek o ujawnienie w rejestrze uprawnionych. Pojawia się więc pytanie zarówno o formę tego rozstrzygnięcia, jak i o ewentualną drogę odwoławczą. Zdaniem Rzecznika nie jest sytuacją dopuszczalną, aby prawo podmiotowe jednostki o charakterze majątkowym, ustalone w ramach uprzedniego postępowania merytorycznego, było "anulowane" poprzez incydentalne rozstrzygnięcie o charakterze formalnym, od którego nie przysługuje odwołanie.

W opinii Rzecznika celowym jest więc rozważenie wprowadzenia wyraźnej regulacji, że odmowa wpisu do rejestru uprawnionych następuje w formie decyzji administracyjnej - takie unormowanie stanowiłoby wyraźne wzmocnienie pozycji stron postępowania, które mogłyby zaskarżyć tę decyzję poprzez odwołanie.