Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie pobierania przez lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego opłat za wystawienie zaświadczenia o stanie zdrowia dla celów świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Rzecznik zwrócił się z prośbą o wyjaśnienie sprawy pobierania przez lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego opłat za wystawienie zaświadczenia o stanie zdrowia dla celów świadczeń z ubezpieczenia społecznego, np. orzeczenia o niezdolności do pracy. Oceny niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS, który wydaje decyzję o niezdolności do pracy na wniosek ZUS lub innego uprawnionego podmiotu. Do wniosku dołącza się dokumentację obejmującą m.in. zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed datą złożenia wniosku.

Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej, koszty badania, wydania orzeczenia lub zaświadczenia związanego z orzekaniem o niezdolności do pracy dla celów rentowych, ustalaniem uprawnień w ramach ubezpieczeń społecznych, są finansowane przez podmiot, na którego zlecenie zostaje przeprowadzone badanie, wydane orzeczenie lub zaświadczenie. W świetle przepisów rozporządzenia regulującego sposób i tryb finansowania powyższych kosztów, przez "podmiot zlecający" należy rozumieć podmiot zinstytucjonalizowany (np. ZUS, KRUS, zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności).

Obowiązujące w tym zakresie przepisy budzą wątpliwości w praktyce, i to nie tylko lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego. Rozbieżne stanowiska prezentują również NFZ i ZUS. W efekcie tych wątpliwości, lekarze i zakłady opieki zdrowotnej kosztami wystawienia zaświadczenia obciążają osoby ubezpieczone.

Rzecznik zwrócił się z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie oraz o rozważenie możliwości doprecyzowania obowiązujących w tym zakresie przepisów.