Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie dochodzenia przez ZUS zasądzonych kwot tytułem zwrotu kosztów procesowych od emerytów i rencistów.

Do Rzecznika wpływają skargi w związku z kierowanymi przez organy rentowe wezwaniami emerytów i rencistów do zapłaty kwot od 60 zł do 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zasądzonych w sprawach o wyrównanie świadczeń emerytalno-rentowych z powodu obniżenia kwoty bazowej w 1993 r. Zasądzenie zwrotu kosztów procesu odbywa się na żądanie organów rentowych.

Organy rentowe wzywają do wpłacenia tej kwoty w terminie 10 dni od dnia otrzymania wezwania. W wezwaniu do zapłaty zawarta jest informacja o możliwości rozłożenia zasądzonej kwoty na raty na podstawie wniosku osoby zainteresowanej oraz o tym, że w przypadku braku dobrowolnej wpłaty organ rentowy zmuszony będzie wystąpić na drogę postępowania egzekucyjnego w celu ściągnięcia należności, co spowoduje dodatkowe obciążenie kosztami komorniczymi.

Sprawa została opisana w prasie, jednak rzecznik ZUS zapewnił, że Zakład nie wycofa się z pobierania pieniędzy od emerytów. Interwencję w tej sprawie podjął Prezes Rady Ministrów, zamierzając doprowadzić do zaniechania działań związanych z dochodzeniem zasądzonych przez sądy kosztów procesowych. Rzecznik zwrócił się do Prezesa ZUS z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie dochodzenia przez Zakład zasądzonych kwot.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Członek Zarządu ZUS (11.06.2007 r.) poinformowała, że w 1993 r. obniżona została wartość tzw. kwoty bazowej służącej do obliczania świadczeń. W kolejnych latach stopniowo podwyższano ją. Od 1999 r. przywrócono wartość kwoty bazowej do poprzedniego poziomu, tj. 100% przeciętnego wynagrodzenia. Dla świadczeń wypłacanych z kwotą niższą wprowadzono zasady stopniowego wyrównywania począwszy od marca 2005 r., przy czym dokonywane jest to bez wyrównania za okres wsteczny. Regulacja ta spotkała się z protestami. Świadczeniobiorcy spodziewali się wyrównania za cały okres. Oczekiwania emerytów w tym zakresie zostały wykorzystane przez osoby, które z chęci zysku rozprowadzały wzory pozwów o zapłatę. Łączna liczba pozwów o wyrównanie zaniżonych świadczeń to około pół miliona. ZUS informował w mediach o bezzasadności roszczeń emerytów i rencistów oraz uprzedzał, że osób składające pozwy mogą być narażone na dodatkowe wydatki w postaci zasądzonych na rzecz ZUS kosztów procesowych. Zanim sprawa była kierowana do sądu, każda osoba otrzymała decyzję oraz kopię odpowiedzi na odwołanie. Wobec powyższego zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego nie stało w sprzeczności z obowiązującymi regulacjami prawnymi. ZUS z mocy prawa nie może odstąpić od egzekwowania zasądzonych kosztów procesowych. Koszty te, na wniosek emeryta, rozkładane są na raty.