Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie braku podstaw prawnych do żądania odszkodowania za ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości położonej w odległości mniejszej niż 50 metrów od stopy wału przeciwpowodziowego (sygn. akt K 28/06).

Rzecznik wniósł o stwierdzenie niezgodności art. 185 ustawy z dnia 18.07.2001 r. Prawo wodne w zakresie, w jakim wyłącza stosowanie przepisów o odpowiedzialności za szkody w sytuacji, o której mowa w przepisie art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo wodne, z art. 21 ust. 2 w związku z art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP. Zgodnie z brzmieniem art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo wodne, dla zapewnienia szczelności i stabilności wałów przeciwpowodziowych zabrania się m.in. wykonywania obiektów budowlanych, kopania studni, sadzawek, dołów oraz rowów w odległości mniejszej niż 50 metrów od stopy wału. Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wniosek, w którym podniesiono problem braku podstawy prawnej, w oparciu o którą właściciel nieruchomości położonej w odległości mniejszej niż 50 metrów od stopy wału przeciwpowodziowego, mógłby domagać się wynagrodzenia (odszkodowania lub wykupu nieruchomości bądź jej części) z tytułu ograniczenia korzystania z nieruchomości. Zdaniem Rzecznika, ograniczenie korzystania z nieruchomości spowodowane istnieniem zakazu wyrażonego w art. 85 ust. 1 pkt 4 Prawa wodnego wywołuje konsekwencje równoznaczne z ingerencją w prawo właściciela do niezakłóconego korzystania z rzeczy. Stanowi zatem postać wywłaszczenia w rozumieniu art. 21 Konstytucji RP. Sytuacja ta narusza konstytucyjną zasadę słusznego odszkodowania za wywłaszczenie, a w tym przypadku za jeden z przejawów wywłaszczenia, mianowicie ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości.