Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie wynagrodzeń pobieranych przez notariuszy w związku z zawarciem w formie aktu notarialnego umowy przeniesienia odrębnej własności lokalu na osobę, której służy spółdzielcze prawo do takiego lokalu.

Na tle wpływających do Biura Rzecznika skarg od osób ubiegających się o przekształcenie spółdzielczych praw do lokali w prawo odrębnej własności lokalu, wyłonił się problem pobierania przez notariuszy wynagrodzenia w innej wysokości niż wynika to z przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

W rezultacie wymiany korespondencji między Rzecznikiem a Ministrem Sprawiedliwości, prowadzonej w latach 2004-2005, uzgodniono, iż zamieszczone w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych regulacje w zakresie kosztów zawarcia umowy notarialnej budzą poważne wątpliwości, stąd jedyną drogą ich usunięcia jest nowelizacja ustawy. Niemniej, mimo nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dokonanej ustawą z dnia 3.06.2005 r., zawarte w przepisach tej ustawy sformułowania nadal budzą wątpliwości interpretacyjne w praktyce. Ze skarg wpływających do Biura Rzecznika wynika, że notariusze w swej działalności przyjmują wykładnię mniej korzystną dla obywateli niż zaprezentowana przez Ministra Sprawiedliwości w odpowiedziach udzielanych Rzecznikowi.

Rzecznik zwrócił się z prośbą o przedstawienie jednoznacznego stanowiska w kwestii interpretacji stwarzających wątpliwości przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, jak również o ponowne rozważenie konieczności ustawowego doprecyzowania ich treści. Dotyczy to art. 12 ust. 4 i 5, art. 17 (14) ust. 2 i 3, art. 39 ust. 2 i 3 oraz art. 48 ust. 3 i 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (15.11.2006 r.) poinformował, że ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych w art. 12 ust. 5 uregulowała w sposób kompleksowy zasady wynagrodzenia notariuszy za ogół czynności notarialnych dokonywanych przy zawieraniu umowy o przeniesienie własności lokali. Przepis ten stanowi lex specialis w stosunku do art. 5 ustawy - Prawo o notariacie i wydanego na jego podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.06.2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Zatem przy dokonywaniu wszystkich czynności notarialnych dotyczących zawarcia przedmiotowej umowy, została wyłączona możliwość określenia wynagrodzenia na podstawie umowy z notariuszem oraz pobierania go na podstawie wspomnianego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości.
Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonywanych przy zawieraniu umowy o przeniesienie własności lokalu obejmuje wszelkie czynności notarialne, dokonywane przez notariusza przy sporządzaniu powyższej umowy tj. sporządzanie projektu umowy o przeniesieniu własności lokalu, sporządzenie samej umowy, zawartego w niej wniosku o założenie księgi wieczystej i wpis do niej tego prawa, oraz sporządzenie wypisu aktu do sądu wieczystoksięgowego i przesłanie go wraz ze stosownymi dokumentami oraz sporządzenie po jednym dla każdej ze stron czynności wypisu aktu notarialnego.
Praktyka niektórych notariuszy polegająca na pobieraniu dodatkowych opłat, poza wynagrodzeniem zawartym w art. 12 ust. 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach.