Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału Rzecznika Praw Obywatelskich w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Stanisława K., dotyczącej dostępu do sądu w sprawach dotyczących ostatecznych rozstrzygnięć organów Fundacji w przedmiocie przyznania świadczenia pieniężnego ofiarom represji nazistowskich (sygn. akt SK 53/06).

Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił następujące stanowisko w sprawie skargi konstytucyjnej Stanisława K.:

art. 1 § 1 ustawy z dnia 25.07.2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30.08.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, rozumiane w ten sposób, że nie wyłączają drogi postępowania przed sądami powszechnymi w przedmiocie rozstrzygnięć organów Fundacji w sprawach przyznania i wypłaty świadczeń byłym robotnikom niewolniczym i przymusowym reżimu narodowosocjalistycznego, są zgodne z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

Osoby ubiegające się o świadczenia z Fundacji zostały w praktyce pozbawione ochrony sądowej, przez to, że nie mogą poddać rozstrzygnięć Fundacji kontroli sądowej - ani przed sądem powszechnym, ani przed sądem administracyjnym. Sądy powszechne odrzucają pozwy dotyczące tej problematyki. Natomiast sądy administracyjne, po reformie sądownictwa administracyjnego dokonanej w 2002 r. nadal uznają, że działalność Fundacji nie ma charakteru publicznoprawnego, co uzasadniałoby właściwość sądu administracyjnego w tych sprawach. Obecny stan polegający na całkowitym zamknięciu drogi sądowej przed osobami ubiegającymi się o świadczenia pieniężne z Fundacji, jest konsekwencją wyłącznie wykładni przepisów prawa. Żaden bowiem przepis nie wyłącza drogi sądowej w omawianych sprawach.