Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. w sprawie niezgodności kaucji gwarancyjnej w podatku VAT z prawem unijnym.

Polski przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą na terenie Unii Europejskiej zobowiązany jest wpłacić kaucję w wysokości 250 tys. zł (około 62 tys. euro). W przeciwnym razie otrzyma zwrot nadwyżki naliczonego VAT z półrocznym opóźnieniem. Powodem wprowadzenia w ustawie o podatku od towarów i usług instytucji kaucji gwarancyjnej była próba zabezpieczenia się przed nadużyciami polegającymi na wyłudzaniu podatku przez nowo utworzone firmy, które następnie "znikają". Stąd uznano, że termin 180 dni jest czasem, w którym można dokonywać wymiany informacji pomiędzy państwami członkowskimi w celu weryfikacji prawidłowości rozliczenia podatnika. Instytucja kaucji gwarancyjnej jako zabezpieczenia budżetu przed nadużyciami ze strony potencjalnych oszustów podatkowych pozostaje w sprzeczności z wymogami VI Dyrektywy VAT oraz Konstytucji RP. Tego typu obostrzenia różnicują pozycję prawną przedsiębiorców rozpoczynających działalność na terenie Unii Europejskiej w stosunku do innych przedsiębiorców, dyskryminując ich w ten sposób w stosunku do konkurencji, a ponadto godzą w zasadę neutralności podatku (VAT nie powinien obciążać podatników uczestniczących w obrocie towarami i usługami, którzy nie są ich ostatecznymi odbiorcami; ciężarem podatku VAT powinien być obciążony ich ostateczny beneficjent będący ostatnim ogniwem tego obrotu). Rzecznik zwraca się o podjęcie działań w celu zmiany krytykowanego stanu prawnego.

Inf. 4-6/2006, str.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów (14.06.2006 r.) poinformował, że zarzut niekonstytucyjności instytucji kaucji gwarancyjnej jest nieuzasadniony. Podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług i dokonujący wewnątrzwspólnotowej transakcji ma wybór - złożenie kaucji albo wydłużenie terminu zwrotu różnicy podatku. Trudno zatem mówić, iż dochodzi tu do dyskryminacji przedsiębiorców w stosunku do konkurencji. Przyjętego w Polsce terminu zwrotu różnicy podatku lub jego skrócenia pod warunkiem złożenia kaucji nie można również uznać za niezgodne z prawem wspólnotowym. Jednocześnie w odpowiedzi poinformowano, że po analizie obowiązujących od 1.05.2004 r. zasad dla podatników rozpoczynających działalność opodatkowaną, którzy dokonują transakcji wewnątrzwspólnotowych, postanowiono odejść od stosowania kaucji gwarancyjnej w wysokości 250.000 zł. Stosowna propozycja w tym zakresie zawierająca rozwiązania, które mają zabezpieczyć wyłudzenia podatku została zapowiedziana w lutym 2006 r. i przedstawiona w rządowym projekcie nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, który został już przyjęty przez Radę Ministrów.