Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. w sprawie problemu uniemożliwiania realizacji przez pokrzywdzonego przestępstwem jego praw na wstępnym etapie postępowania przed sądem.

W korespondencji kierowanej do Rzecznika osoby pokrzywdzone przestępstwem podnoszą, iż przepisy procedury karnej uniemożliwiają im uzyskanie statusu strony we wstępnej fazie postępowania jurysdykcyjnego, a mianowicie po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu do czasu otwarcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Zdaniem Rzecznika traktowanie pokrzywdzonego we wstępnym etapie postępowania sądowego jedynie jako quasi-strony postępowania nie stanowi wystarczającej gwarancji ochrony jego praw. Zasadnym byłoby rozważenie dokonania takiej nowelizacji przepisów Kodeksu postępowania karnego, które zapewniłyby pokrzywdzonemu prawa strony do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego przed sądem I instancji.

Inf. 4-6/2006, str.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (27.06.2006 r.) poinformowała, że obowiązujące w Kodeksie postępowania karnego unormowania w zakresie sytuacji procesowej i statusu pokrzywdzonego na etapie postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego mają na celu wymuszenie na pokrzywdzonym aktywności co do korzystania z prawa strony. Jest on bowiem pouczany przy pierwszym przesłuchaniu o swoich uprawnieniach oraz powiadamiany o skierowaniu aktu oskarżenia do sądu. Przedmiotem postępowania karnego jest przede wszystkim rozstrzygnięcie kwestii winy oskarżonego i jego odpowiedzialności za popełniony czyn zabroniony. Cel postępowania z art. 2 § 1 pkt 3 k.p.k., w postaci uwzględnienia prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego należy do organu procesowego, a zwłaszcza sądu. W postępowaniu przygotowawczym art. 299 § 1 k.p.k. nakazuje traktowanie pokrzywdzonego jako strony procesowej. Taki zapis jest wynikiem tego, że inicjatywa dowodowa, tzn. jej ciężar jest równo rozłożony pomiędzy strony. W postępowaniu jurysdykcyjnym natomiast, to sąd dąży do wyjaśnienia okoliczności sprawy i z urzędu zbiera dowody, będąc związany zasadą prawdy obiektywnej.
W podsumowaniu Sekretarz Stanu stwierdziła, że odmienności występujące na gruncie regulacji Kodeksu postępowania karnego w traktowaniu pokrzywdzonego jako strony procesowej są przejawem istoty charakteryzującej etapy przygotowawczy i jurysdykcyjny oraz ich dynamiki z uwzględnieniem zapewnienia sprawności procesowania.
Inf. 4-6/2006, str.