Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie dopuszczalności zaskarżania do sądu administracyjnego aktów o charakterze ogólnym organów samorządu innych niż samorząd terytorialny.

Opisany w wystąpieniu problem dotyczy przede wszystkim skarg związanych z działalnością organów samorządu uczelnianego, w tym nie tylko aktów lub czynności w sprawach indywidualnych, lecz głównie wadliwych aktów o charakterze ogólnym, w wykonaniu których wydawane są akty lub podejmowane czynności w sprawach indywidualnych. Wyeliminowanie tych aktów ogólnych z obrotu prawnego usunęłoby u podstaw potrzebę podejmowania przez obywateli, Rzecznika Praw Obywatelskich, a potencjalnie także przez sądy administracyjne działań w sprawach indywidualnych. Rzecznik dysponuje wprawdzie środkiem ingerencji w postaci wystąpienia, jednakże jest to wyłącznie środek o charakterze postulatywnym, nie wiążącym jego adresata - poza obowiązkiem rozpatrzenia i powiadomienia Rzecznika o zajętym stanowisku. Najskuteczniejszym zatem środkiem zmierzającym do usunięcia przyczyn naruszeń prawa byłoby zaskarżanie takich aktów do sądów administracyjnych. Tu jednak nasuwają się wątpliwości co do kognicji sądu administracyjnego. Z jednej strony art. 45 Konstytucji RP gwarantuje prawo każdemu do właściwego sądu, który powinien rozpatrzyć jego sprawę bez nieuzasadnionej zwłoki, z drugiej strony art. 3 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wylicza taksatywnie, które prawne formy działania organów sprawujących administrację publiczną, a nawet których organów akty podlegają kognicji sądu administracyjnego. Przepisy art. 3 § 2 pkt 1-4 tej ustawy dotyczące spraw indywidualnych nie nasuwają wątpliwości. Natomiast możliwość kontroli przepisów prawa miejscowego oraz innych aktów została ograniczona do organów samorządu terytorialnego.

Inf. 7-9/2005, str.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego (12.10.2005 r.) poinformował, że kontrola działalności organów samorządu zawodowego, jak również organów uczelni została przewidziana przez ustawodawcę wyłącznie w ramach nadzoru. Nie można zatem zgodzić się z poglądem przedstawionym w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie z dnia 2.12.2003 r. (sygn. akt II SA/Kr 1437/03), dopuszczającym zaskarżenie aktów o charakterze generalnym do sądu administracyjnego na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Przyjęcie przedstawionego poglądu jako obowiązującego w sprawach skarg na akty generalne wydawane przez organy samorządu zawodowego oraz organy uczelni naruszałoby zasadę niezależności i autonomii stanowiących gwarancję funkcjonowania tak samorządu zawodowego, jak również i uczelni.
Inf. 10-12/2005, str.