Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora szkoły.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 6.05.2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach szkół i placówek, stanowisko dyrektora przedszkola, szkoły i placówki, o których mowa w art. 2 pkt 1-5, 7 i 10 ustawy o systemie oświaty może być powierzone nauczycielowi mianowanemu lub dyplomowanemu, który nie był karany za przestępstwo umyślne oraz nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne. Ponadto zgodnie ze wzorem ogłoszenia o konkursie, zawartym w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23.10.2003 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki i trybu pracy komisji konkursowej, oferty osób przystępujących do konkursu powinny zawierać m.in. oświadczenie, że kandydat nie był karany za przestępstwo popełnione umyślnie oraz że nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne. Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się dotychczasowy dyrektor szkoły, który w wyniku zmian organizacyjnych zamierzał wziąć udział w konkursie na dyrektora nowopowstałej placówki, jednak na dwa tygodnie przed rozpoczęciem postępowania konkursowego został powiadomiony o wniesieniu przeciwko niemu aktu oskarżenia o przestępstwo z art. 212 § 1 Kk (zniesławienie). Cytowane rozporządzenia w omawianym zakresie naruszają zasadę domniemania niewinności i co więcej, otwierają możliwość wykorzystywania ich przepisów dla prywatnych porachunków. Rzecznik prosi o rozważenie możliwości zmiany omawianych przepisów rozporządzeń.

Inf. 7-9/2005, str.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu (05.08.2005 r.) poinformowała, że kwestia praw i obowiązków nauczycieli wynikających ze stosunku pracy musi być przedmiotem szerokiej debaty społecznej. Wynika to również z zaakceptowanej przez Radę Ministrów w dniu 2.08.2005 r. Strategii Rozwoju Edukacji na lata 2007-2013. Przyjęta przez rząd koncepcja pracy szkoły musi bowiem pociągnąć za sobą zdefiniowanie na nowo statusu zawodowego nauczyciela. Przyjęcie ewentualnych nowych rozwiązań w tym zakresie będzie mogło nastąpić dopiero przez Sejm następnej kadencji. Nie ma zatem obecnie możliwości podejmowania działań legislacyjnych zmierzających do cząstkowych zmian ustawy z dnia 26.01.1982 r. - Karta Nauczyciela, tym bardziej, że niecały rok temu weszła w życie gruntowna nowelizacja modyfikująca rozwiązania przyjęte w 2000 r.
Inf. 7-9/2005, str.

2. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki (8.03.2006 r.) poinformował, że problem skracania urlopów dla poratowania zdrowia poruszany jest przede wszystkim przez tych nauczycieli, którzy nabywają uprawnienia emerytalne na podstawie art. 88 ust.1 Karty Nauczyciela, a więc uprawnienia do emerytury bez względu na wiek, a uzależnionej od posiadanego stażu pracy. Nauczycielskie uprawnienia emerytalne mają jednak charakter wygasający, gdyż zgodnie z art. 88 ust. 2a Karty Nauczyciela, nauczyciele zachowują je tylko do końca 2007 r. Wydaje się zatem, iż wszystkie systemowe regulacje odnoszące się do omawianego uprawnienia nauczycieli powinny uwzględniać możliwość korzystania z uprawnień emerytalnych przez nauczycieli wyłącznie w powszechnym wieku emerytalnym.
Inf. 1-3/2006, str.
1. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu (05.08.2005 r.) poinformowała, że ostateczny kształt przyjętych obecnie rozstrzygnięć w kwestii powierzania stanowiska dyrektora szkoły, zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 6.05.2003 r. został sformułowany na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO-398701-XI/03). O stanowisko dyrektora szkoły lub placówki może ubiegać się zatem wyłącznie osoba, która nie była karana karą dyscyplinarną o której mowa w art. 76 ust. 1 ustawy - Karta Nauczyciela oraz nie toczy się przeciwko niej postępowanie dyscyplinarne, nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie oraz nie toczy się przeciwko niej postępowanie karne, nie była karana zakazem pełnienia funkcji kierowniczych związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, o których mowa w art. 147 ust. 1 pkt 4 ustawy o finansach publicznych. W trybie przepisów szczególnych, np. branżowych, nie uda się skutecznie wyeliminować zjawisk nadużywania uprawnień obywatelskich, w tym również w zakresie prawa występowania z oskarżeniem prywatnym. Tryb i forma występowania z oskarżeniem prywatnym są materią karnego prawa procesowego i w tych przepisach powinno być miejsce na wprowadzenie regulacji uniemożliwiającej wykorzystywanie dla celów instrumentalnych instytucji oskarżenia prywatnego, w tym również w przypadkach działania z niskich pobudek.
Inf. 7-9/2005, str.