Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie waloryzacji emerytur i rent.

Wprowadzone ustawą z dnia 16.07.2004 r. zmiany zasad waloryzacji emerytur i rent stały się przedmiotem licznych skarg kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich. Nowe zasady waloryzowania emerytur i rent oznaczać będą niższe podwyżki świadczeń. W skargach podnoszony jest problem odejścia od zasady, że wskaźnik waloryzacji obejmował nie tylko wskaźnik wzrostu cen, ale był także powiększany o co najmniej 20% realnego wzrostu wynagrodzeń w poprzednim roku kalendarzowym. Wprowadzenie w to miejsce jedynie możliwości ustalenia w ustawie budżetowej dodatkowego wskaźnika waloryzacji może w praktyce oznaczać, że emerytury i renty podwyższane będą z uwzględnieniem jedynie wskaźnika cen, co w perspektywie doprowadzi do pogorszenia relacji przeciętnych świadczeń w stosunku do wynagrodzeń i oznaczać będzie odsunięcie emerytów i rencistów od udziału w korzyściach wynikających ze wzrostu gospodarczego. W skargach kwestionowany jest także sposób stopniowej likwidacji starego portfela. Termin otrzymania emerytury i renty z uwzględnieniem 100% przeciętnego wynagrodzenia uzależniony został od daty urodzenia świadczeniobiorcy. Osoby urodzone przed 1.01.1930 r. otrzymają emerytury i renty z zastosowaniem 100% przeciętnego wynagrodzenia w 2006 r. w wieku 76 lat, a osoby urodzone po 31.12.1929 r. otrzymają emerytury i renty z zastosowaniem nowej kwoty bazowej w wysokości 100% przeciętnego wynagrodzenia dopiero od 1.03.2010 r., przy czym dla niektórych nastąpi to dopiero w wieku 80 lat. W ocenie skarżących to rozwiązanie pozostaje w kolizji z konstytucyjnymi zasadami równości i sprawiedliwości społecznej.

Inf. 10-12/2004, str. 41

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Polityki Społecznej (15.03.2005 r.) poinformowała, że nieuzasadnione są obawy, iż wprowadzone ustawą z dnia 16.07.2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nowe zasady waloryzacji emerytur i rent są sprzeczne z Konstytucją RP. W ciągu ostatnich lat przeciętna emerytura i renta rosła szybciej niż przeciętne wynagrodzenie. Wysoka dynamika świadczeń połączona z bardzo niskim przyrostem wpływów ze składek spowodowała konieczność zwiększenia dotacji budżetowej do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego ustawą z dnia 16.07.2004 r. zmieniono zasady waloryzacji. Zrezygnowano z obligatoryjnej corocznej waloryzacji emerytur i rent. Waloryzacja cenowa z możliwością dodatkowej waloryzacji umożliwia partycypację emerytów i rencistów we wzroście gospodarczym, adekwatnie do rzeczywistego stanu finansów publicznych. Przyjęte rozwiązania wpłyną na zmniejszenie dotacji budżetowych do Funduszu Ubezpieczenia Społecznego i Funduszu Emerytalnego oraz na wydatki budżetu państwa na świadczenia emerytalno-rentowe z zaopatrzenia emerytalnego "służb mundurowych". Nowe zasady waloryzacji umożliwiły rozwiązanie kwestii przeliczenia emerytur i rent, które zostały trwale obniżone wskutek obliczenia od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100% przeciętnego wynagrodzenia. Stosownie do możliwości finansowych państwa wprowadzono mechanizm stopniowego podwyższania świadczeń obliczonych od zaniżonej kwoty bazowej.
Inf. 1-3/2005, str.89