Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie bezpłatnego udzielania pomocy prawnej osobom ubogim.

Obecnie trwają prace nad projektem ustawy o pomocy prawnej. Projekt wprowadza pojęcie działalności pro bono, czyli usług świadczonych przez prawników społecznie (nieodpłatnie). W obecnym stanie prawnym tylko w wyjątkowych przypadkach prawnik świadczący usługi prawnicze może odstąpić od pobrania wynagrodzenia. Na podstawie art. 8 ust. 2 nowej ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług, nieodpłatne świadczenie usług prawniczych przez profesjonalistów podlega co do zasady opodatkowaniu. W trakcie prac nad tą ustawą nie wzięto pod uwagę problemu nieodpłatnego świadczenia pomocy prawnej osobom ubogim, potrzebującym pomocy prawnej, a nie mogącym skorzystać z usług odpłatnych. Przyjęta regulacja powoduje, że osoby ubogie nie będą mogły z takiej pomocy prawnej korzystać. Tymczasem zadaniem państwa jest stworzenie ram prawnych, w tym w zakresie podatków, promujących - a nie jak obecnie - zniechęcających do niesienia bezpłatnej pomocy prawnej. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o podjęcie inicjatywy ustawodawczej mającej na celu doprowadzenie do odpowiednich zmian w obowiązujących przepisach.

Inf. 4-6/2004, str. 55

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów (20.07.2004 r.) poinformowała, że uregulowania zawarte w ustawie z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług odzwierciedlają wymogi zawarte w dyrektywach Unii Europejskiej. Nieodpłatne świadczenie usług prawnych nie podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli wykonanie tych usług związane byłoby z przedsiębiorstwem prowadzonym przez podatnika, chyba że byłyby to usługi świadczone na rzecz pracowników, wspólników, członków spółdzielni i ich domowników oraz innych osób wymienionych w art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Rozwiązanie to jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zaś wszelkie odstępstwa od tej reguły naruszałyby zasadę równej konkurencji między podmiotami gospodarczymi.
Inf. 7-9/2004, str. 80