Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych.

Dotychczasowa koncepcja funkcjonowania specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych nie sprawdziła się. Należałoby dążyć do znacznego ograniczenia liczby ośrodków na rzecz stworzenia specjalistycznych centrów rehabilitacji i rewalidacji świadczących profesjonalną pomoc dla dzieci niepełnosprawnych. Obecnie koszt utrzymania ponad 400 placówek dla około 26 tys. dzieci jest olbrzymi, a niewiele z nich zapewnia poza edukacją specjalistyczną rehabilitację i rewalidację, gdyż na to nie wystarcza już środków. Rzecznik Praw Obywatelskich przekazał Ministrowi Edukacji Narodowej i Sportu "Informację Rzecznika Praw Obywatelskich na temat stanu przestrzegania praw wychowanków specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych dla dzieci niepełnosprawnych", z prośbą o przedstawienie stanowiska wobec poruszonych problemów, przede wszystkim w kwestii koncepcji funkcjonowania specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych.

Inf. 4-6/2004, str. 34

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu (24.05.2004 r.) podziela stanowisko Rzecznika, iż znaczna część dzieci przebywających w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych powinna uczyć się w szkołach ogólnodostępnych lub specjalnych, w miejscu zamieszkania. Spostrzeżenia wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego, ze spotkań środowisk nauczycielskich i samorządowych potwierdzają krytyczne uwagi o funkcjonowaniu specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych. Poprawa funkcjonowania systemu opieki wykracza jednak poza kompetencje Ministra Edukacji Narodowej i Sportu i wymaga zmian dotyczących nie tylko ustawy o systemie oświaty, ale także przepisów należących do właściwości ministrów zabezpieczenia społecznego i sprawiedliwości. Minister Edukacji Narodowej i Sportu zadeklarował gotowość podjęcia inicjatywy w tym zakresie.
Inf. 4-6/2004, str. 35

2. Minister Edukacji Narodowej i Sportu (4.08.2004 r.) poinformował, że sygnalizowane nieprawidłowości związane są z niską znajomością prawa oświatowego zarówno przez dyrektorów szkół, jak i organy prowadzące szkoły, które są odpowiedzialne za wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci niepełnosprawnych. W celu zlikwidowania powyższych nieprawidłowości, Ministerstwo zobowiązało kuratorów oświaty w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego, do kontroli organizacji kształcenia specjalnego uczniów niepełnosprawnych, w tym w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych. Przypadki wymuszania zgody rodziców dzieci z niepełnosprawnościami na umieszczenie dziecka w ośrodku szkolno-wychowawczym w sytuacji, gdy w ich lokalnym środowisku brak odpowiedniej szkoły specjalnej lub nieprzyjmowanie dzieci do szkół i klas integracyjnych, mimo istnienia możliwości takiego kształcenia, jest działaniem nagannym. Ministerstwo podejmuje działania eliminujące takie praktyki. Nadrzędnym założeniem działań podejmowanych obecnie wobec dzieci i młodzieży z zaburzeniami zachowania jest udzielenie wsparcia dziecku i rodzini
1. Minister Edukacji Narodowej i Sportu (4.08.2004 r.) poinformował, że sygnalizowane nieprawidłowości związane są z niską znajomością prawa oświatowego zarówno przez dyrektorów szkół, jak i organy prowadzące szkoły, które są odpowiedzialne za wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci niepełnosprawnych. W celu zlikwidowania powyższych nieprawidłowości, Ministerstwo zobowiązało kuratorów oświaty w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego, do kontroli organizacji kształcenia specjalnego uczniów niepełnosprawnych, w tym w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych. Przypadki wymuszania zgody rodziców dzieci z niepełnosprawnościami na umieszczenie dziecka w ośrodku szkolno-wychowawczym w sytuacji, gdy w ich lokalnym środowisku brak odpowiedniej szkoły specjalnej lub nieprzyjmowanie dzieci do szkół i klas integracyjnych, mimo istnienia możliwości takiego kształcenia, jest działaniem nagannym. Ministerstwo podejmuje działania eliminujące takie praktyki. Nadrzędnym założeniem działań podejmowanych obecnie wobec dzieci i młodzieży z zaburzeniami zachowania jest udzielenie wsparcia dziecku i rodzinie w miejscu zamieszkania. Stąd w projekcie rozporządzenia o zasadach działania publicznych placówek zapis, iż młodzieżowe ośrodki socjoterapii mogą udzielać pomocy specjalistycznej w formie ambulatoryjnej, bez konieczności odrywania dziecka od rodziny i szkoły, do której uczęszcza.
Inf. 7-9/2004, str. 82