Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie możliwości wyboru przez obywateli formy pisowni ich nazwisk.

W sytuacji, gdy nazwisko zakończone jest na -ski, -cki, -dzki nie ma możliwości wpisania tej formy nazwiska do aktu stanu cywilnego kobiety. Wówczas nazwisko kobiety w zagranicznym akcie stanu cywilnego wpisywane jest w rodzaju męskim, zaś przy jego transkrypcji do polskich ksiąg stanu cywilnego wpisywane jest w rodzaju żeńskim. Dzieje się to wbrew woli osób zainteresowanych, które posiadając obywatelstwo polskie niejednokrotnie decydują się na stały pobyt za granicą zakładając tam rodziny i nie chcą, aby nazwisko ich przy zawieraniu związku małżeńskiego z mężczyzną, którego nazwisko kończy się na -ski, -cki, -dzki, przybierało inną formę w miejscu zamieszkania, a inną w Polsce. Dotyczy to także aktu urodzenia dziecka płci żeńskiej. Mimo, że w zagranicznym akcie urodzenia nazwisko dziecka wpisane jest w rodzaju męskim, to po jego transkrypcji do polskich ksiąg stanu cywilnego wpisywane jest w rodzaju żeńskim. Transkrypcja zagranicznych aktów stanu cywilnego jest niezbędna przy ubieganiu się o polski paszport, gdyż wydawany jest on na podstawie polskich aktów stanu cywilnego. Rzecznik prosi o rozważenie, czy w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej nie zachodzi potrzeba stworzenia możliwości wyboru przez osoby zainteresowane formy nazwiska, a także imienia i jego pisowni.

Inf. 1-3/2004, str. 37