Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie potrzeby rozszerzenia zatrudnienia kapelanów więziennych na etatach więziennictwa.

Obecnie w każdej jednostce penitencjarnej pełni swoją posługę ksiądz kapelan Kościoła Rzymskokatolickiego. Kapelanem jest najczęściej proboszcz parafii, na terenie której znajduje się zakład karny lub areszt śledczy. Z tej przyczyny jego zaangażowanie w działalność duszpasterską na rzecz społeczności więziennej jest z natury rzeczy ograniczone. Znacznie większe możliwości działania mają kapelani, których Służba Więzienna zatrudnia jako pracowników cywilnych na całym etacie lub jego części. Ksiądz kapelan poprzez swoją posługę na terenie jednostki penitencjarnej może udzielać posług religijnych sensu stricte oraz prowadzić działalność duszpasterską zmierzającą do socjalizacji skazanych. Ten obszar pracy kapelanów wkracza w istotę oddziaływań resocjalizacyjnych i stanowi dla więziennictwa szczególnie cenną pomoc w pracy ze skazanymi. Istotne znaczenie ma również świadczona przez kapelanów i współdziałające z nimi osoby świeckie pomoc charytatywna oraz praca kulturalno-oświatowa. Z informacji posiadanych przez Rzecznika wynika, że dla ponad 200 kapelanów księży rzymskokatolickich przyznano 35,5 etatu w Służbie Więziennej. W wymiarze całego etatu zatrudnionych jest 18 księży kapelanów. Brak zatrudnienia kapelanów na etatach więziennictwa odnotowano w 14 zakładach karnych i aresztach śledczych, w których liczba osadzonych przekracza 500 osób oraz w 27 jednostkach penitencjarnych o niższej pojemności. Zdaniem Rzecznika, docelowo w każdym zakładzie karnym i areszcie śledczym, w którym przebywa ponad 500 osób pozbawionych wolności, należy zapewnić zatrudnienie kapelana w Służbie Więziennej na przynajmniej jednym etacie, zaś w mniejszych jednostkach penitencjarnych - na połowie etatu. Potrzeby w omawianym zakresie występują również w odniesieniu do kapelanów Kościoła Prawosławnego oraz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o odniesienie si