do Ministra Sprawiedliwości w sprawie rozszerzenia zakresu przesłanek wznowieniowych określonych w art. 140 Kodeksu karnego skarbowego umożliwiających uchylenie prawomocnego mandatu karnego z dnia 2025-03-09.
do Ministra Sprawiedliwości w sprawie rozszerzenia zakresu przesłanek wznowieniowych określonych w art. 140 Kodeksu karnego skarbowego umożliwiających uchylenie prawomocnego mandatu karnego.
W aktualnym stanie prawnym stanie prawnym art. 140 Kodeksu karnego skarbowego stanowi wyłączną podstawą prawną wzruszenia prawomocnego mandatu karnego. Zgodnie z tym przepisem, prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu, jeżeli karę grzywny nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie skarbowe albo na osobę, która nie podpisała mandatu karnego lub która nie ponosi odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe. Prawomocny mandat karny podlega także niezwłocznie uchyleniu, jeżeli karę grzywny nałożono wbrew zakazom określonym w art. 137 § 2 pkt 2 i 4 Kodeksu karnego skarbowego. Podlega on także niezwłocznie uchyleniu, gdy karę grzywny nałożono w wysokości wyższej niż wynika to z art. 48 Kodeksu karnego skarbowego (z tym, że w takim wypadku jedynie w części przekraczającej dopuszczalną jej wysokość). Powyższe nie oznacza, że art. 140 § 1 Kodeksu karnego skarbowego powinien umożliwiać możliwie najszerszą kontrolę sądową mandatów karnych w sprawach o wykroczenia skarbowe, ale nie powinien różnicować przesłanek do wznowienia postępowania mandatowego względem przesłanek z art. 101 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia oraz przesłanek do wznowienia postępowania sądowego z art. 113 § k.p.k w zw. z art. 540 k.p.k. Zasadnym zatem zdaniem Rzecznika jest rozważenie zainicjowania prac legislacyjnych mających na celu rozszerzenie zakresu zastosowania art. 140 Kodeksu karnego skarbowego o następujące przesłanki:
1. W związku z nałożeniem grzywny dopuszczono się czynu zabronionego, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść prawomocnego mandatu karnego.
2. Po uprawomocnieniu się mandatu karnego ujawnią się nowe fakty lub dowody wskazujące na to, że ukarany nie popełnił czynu.
3. Opisane w art. 101 § 1b Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia - „Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu w każdym czasie na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, albo z urzędu, jeżeli:
1) Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą przepisu prawnego, na podstawie którego została nałożona grzywna tym mandatem;
2) potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.”, z dodaniem zastrzeżenia, o który mowa w art. 101 § 4 k.p.s.w., który stanowi, że: „W razie wydania ponownego rozstrzygnięcia w sprawie, w której uchylono prawomocny mandat karny, nie można orzec na niekorzyść obwinionego, jeżeli uchylenie mandatu nastąpiło z przyczyn wskazanych w § 1b”. Mając powyższe na uwadze, Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości z prośbą o rozważenie zainicjowania prac legislacyjnych zmierzających do poszerzenia, w postulowanym zakresie, katalogu przesłanek wznowieniowych zawartych w art. 140 Kodeksu karnego skarbowego.