Wystąpienie do Minister Zdrowia w sprawie długotrwałości postępowań prowadzonych w zakresie rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych z dnia 2024-12-04.
Wystąpienie do Minister Zdrowia w sprawie długotrwałości postępowań prowadzonych w zakresie rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych.
Na mocy przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych określono m.in. sposób i tryb postępowania dotyczący zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmioty właściwe w sprawie rozpoznawania chorób zawodowych.
Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej wydaje właściwy inspektor sanitarny, w szczególności w oparciu o uzyskane orzeczenie lekarskie, które jest warunkiem koniecznym do wydania decyzji przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zgodnie z § 5 przedmiotowego rozporządzenia właściwym do orzekania w zakresie chorób zawodowych jest lekarz spełniający wymagania kwalifikacyjne określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy o służbie medycyny pracy zatrudniony w jednej z jednostek orzeczniczych, wymienionych w rozporządzeniu jako jednostki orzecznicze I stopnia. Natomiast w sytuacji, gdy pracownik lub były pracownik, badany w jednostce orzeczniczej I stopnia nie zgadza się z treścią orzeczenia lekarskiego, może stosownie do treści § 7 rozporządzenia wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania przez jednostkę orzeczniczą II stopnia.
Z napływających do Rzecznika Praw Obywatelskich skarg wynika, że od wielu lat występuje problem z długim procedowaniem w tych sprawach przez jednostki orzecznicze. Zwłaszcza problem ten uwidacznia się na przykładzie oczekiwania przez osoby zainteresowane na rozpoczęcie procesu diagnostyczno-orzeczniczego przez jednostkę orzeczniczą II stopnia.
Wpływ na istniejącą sytuację ma niewątpliwie fakt, że aktualnie jedyną uprawnioną jednostką orzeczniczą II stopnia rozpoznającą sprawy odwoławcze z terenu całej Polski jest Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi. Istotne jest przy tym, że bardzo długi czas oczekiwania na orzeczenie lekarskie przekłada się na bardzo długi czas stwierdzania choroby zawodowej przez jednostki Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ponadto, przepisy regulujące tok postępowania jednostek orzeczniczych I i II stopnia, nie określają terminów w jakich jednostki te są zobligowane do wydawania orzeczeń lekarskich. Przekłada się to na brak możliwości po stronie organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej do skutecznego oddziaływania na jednostki orzecznicze w zakresie przeprowadzanego przez nie procesu diagnostyczno-orzeczniczego. Natomiast dysponowanie orzeczeniem o stwierdzeniu choroby zawodowej jest zasadniczym warunkiem do wnioskowania przez osobę zainteresowaną o przyznanie świadczeń określonych między innymi na gruncie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
W opinii RPO sytuacja często wieloletniego oczekiwania na wydanie orzeczenia przez jednostki orzecznicze medycyny pracy, w związku z brakiem określania na gruncie przepisów terminów do ich wydania, pozbawia osoby zainteresowane możliwości dochodzenia ich praw w rozsądnym terminie i wymaga wnikliwej analizy oraz wdrożenia stosownych mechanizmów naprawczych.
W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się z prośbą o informację, czy Minister zamierza podjąć działania w przedmiotowej sprawie, mające na celu usprawnienia postępowania diagnostyczno-orzeczniczego w zakresie orzekania o chorobach zawodowych np. poprzez wprowadzenie terminów, a przez to skrócenia okresu oczekiwania na uzyskanie orzeczenia lekarskiego w tym zakresie.