Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zasad przyznawania kuratorom ryczałtu na pokrycie kosztów dojazdów i używania pojazdu prywatnego do celów służbowych z dnia 2024-11-21.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zasad przyznawania kuratorom ryczałtu na pokrycie kosztów dojazdów i używania pojazdu prywatnego do celów służbowych.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wniosek Międzyzakładowej Organizacji Związkowej Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Kuratorów Sądowych zawierający prośbę o zajęcie stanowiska w sprawie zasad przyznawania kuratorom zawodowym ryczałtu na pokrycie zwiększonych kosztów dojazdów, w wypadkach wymagających używania pojazdu prywatnego do celów służbowych (art. 14 ust. 5a ustawy o kuratorach sądowych).
Jak wynika z wniosku, w niektórych sądach okręgowych, prezesi tych sądów odmawiają zawierania na podstawie ww. przepisu umów o ryczałt z tytułu używania do celów służbowych pojazdu prywatnego, jeżeli kurator nie posiada prawa jazdy. Zdaniem wnioskodawcy powyższa praktyka jest nieprawidłowa i nie uwzględnia celu wprowadzenia regulacji do ustawy o kuratorach sądowych oraz prowadzi do nierównego traktowania kuratorów. Ustawodawca w powołanym przepisie nie przesądził bowiem, że warunkiem przyznania ryczałtu jest używanie przez kuratora do celów służbowych samochodu będącego jego własnością, czy też tego, aby kurator był jednocześnie kierowcą. Przedmiotem stosunku pracy łączącego kuratora zawodowego z pracodawcą jest wykonywanie określonych w przepisach zadań związanych z realizacją orzeczeń sądów, również poza siedzibą zespołu kuratorskiego, co wiąże się z koniecznością przemieszczania się w terenie obejmującym zakres jego właściwości miejscowej. Ustawodawca nie określił natomiast, z jakich środków transportu może korzystać kurator, pozostawiając mu w tym zakresie wybór.
Analiza obowiązującego stanu prawnego prowadzi do wniosku, że istotnie obowiązujące przepisy nie pozwalają wprost na rozstrzygnięcie, czy na gruncie art. 14 ust. 5a ustawy o kuratorach sądowych możliwość zawarcia umowy o ryczałt na korzystanie z samochodu prywatnego do celów służbowych dotyczy wyłącznie kuratorów zawodowych posiadających uprawnienia do kierowania pojazdem mechanicznym, czy też dopuszczalne jest zawarcie takiej umowy z osobą, która co prawda przy realizacji czynności służbowych użytkuje pojazd prywatny, jednak nie jest jego kierowcą.
Z treści przepisu nie wynika ponadto, że używany do celów służbowych pojazd musi być własnością pracownika, a samo pojęcie „używanie” nie oznacza osobistego prowadzenia pojazdu. Mając na uwadze powyższe, za dopuszczalne należałoby uznać, w określonych, uzasadnionych i wykazanych przez kuratora zawodowego okolicznościach, przyjęcie używania prywatnego pojazdu do celów służbowych przez kuratora, który nie jest osobą kierującą. Zagadnienie powyższe wymaga jednoznacznego rozstrzygnięcia, być może także poprzez stosowną interwencję legislacyjną.
Rzecznik zwrócił się zatem do Ministra z prośbą o analizę przedstawionego problemu oraz ewentualne podjęcie inicjatywy legislacyjnej w celu jego rozwiązania.