Wystąpienie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w sprawie sytuacji studentów byłego Collegium Humanum z dnia 2024-10-10.
Wystąpienie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w sprawie sytuacji studentów byłego Collegium Humanum.
Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają liczne wnioski studentów Uczelni Biznesu i Nauk Stosowanych „Varsovia” (dawniej: Collegium Humanum – Szkoła Główna Menadżerska). Z treści wniosków wynika przede wszystkim, że po zatrzymaniu przez Centralne Biuro Antykorupcyjne rektora, po stronie uczelni, w której ustanowiony został Zarządca Przymusowy, wdrożone zostały procedury weryfikacyjne prowadzące do wstrzymania wydawania kart przebiegu studiów, wstrzymania wyznaczania terminu obrony prac dyplomowych, czy wstrzymania wydawania dyplomów już po egzaminie dyplomowym.
W celu wyjaśnienia tej kwestii oraz oceny proporcjonalności zastosowanych środków prawnych, Rzecznik wystąpił do Prokuratury Krajowej oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego o ponowne zbadanie sprawy oraz o poinformowanie o zajętym stanowisku i planowanych działaniach, które mogą przyczynić się do instytucjonalnego wsparcia uczelni w przeprowadzeniu weryfikacji ocen studentów i związanych z tym dalszych procedur umożliwiających kontunuowanie nauki, bądź jej zakończenie. Niestety, sytuacja faktyczna i prawna studentów nie uległa poprawie. W ocenie RPO, pilna staje się potrzeba podjęcia działań zmierzających do ograniczenia tego stanu niepewności prawnej oraz ryzyka dalszych potencjalnych naruszeń.
We wnioskach wpływających do Biura RPO uwagę zwracają przede wszystkim dwie powtarzające się kwestie. Wydaje się, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów dysponuje najbardziej odpowiednimi środkami do zbadania rzeczywistego kształtu oraz skali podejmowanych przez uczelnię działań oraz mających stanowić ich podstawę postanowień umownych, a następnie jednoznacznej oceny ich zgodności z prawem. Działania te mają polegać na: nakładaniu i domaganiu się od studentów opłaty administracyjnej w z tytułu rezygnacji ze studiów w wysokości miesięcznego czesnego, niezależnie od przyczyn, dla których doszło do rezygnacji; domaganiu się od studentów uiszczenia czesnego za okres, w którym doszło do rezygnacji ze studiów, z konkretnych wskazanych przez studentów przyczyn mających swoje źródło w sytuacji faktycznej i prawnej uczelni, włącznie do dnia złożenia rezygnacji, z uwzględnieniem pełnego miesiąca kalendarzowego.
Rzecznik wskazał, iż cechą wspólną niedozwolonych postanowień umownych jest nierównomierne rozłożenie praw, obowiązków oraz ryzyk pomiędzy stronami stosunku prawnego, w sposób który prowadzi do zachwiania równowagi kontraktowej. Klauzule te, ze względu na sztywność i oderwanie od konkretnych okoliczności, w sposób niekorzystny kształtują sytuację prawną strony słabszej kontraktowo.
Wypowiadając umowę o świadczenie usług edukacyjnych, studenci niemal jednogłośnie wskazują, że w okresie objętym monitami o rozliczenie z tytułu świadczenia usług edukacyjnych - zasady te uległy jednostronnej zmianie z przyczyn faktycznych i prawnych leżących po stronie uczelni. Ze strony uczelni miało bowiem dojść m.in. do: zmiany zasad realizacji zajęć w toku realizacji studiów on line; braku realizacji zajęć zgodnie z programem studiów; braku rozliczenia poszczególnych semestrów; braku możliwości podejścia do egzaminu dyplomowego; niewydania dyplomów po złożonym egzaminie dyplomowym; braku wydania karty przebiegu studiów.
W świetle licznych wniosków i skarg od studentów RPO nie może wykluczyć jeszcze innych działań uczelni, które mogą budzić dalsze wątpliwości wymagające wyjaśnienia. Część studentów podejmuje bowiem decyzje w stosunkach prawnych z uczelnią przy ograniczonej transparentności komunikacyjnej, w stanie przewlekłego stresu, ryzyka pogorszenia sytuacji zawodowej, zagrożenia utratą pracy i dobrostanu psychicznego. W tej sytuacji decyzje dotyczące transakcji, o których wykonanie uczelnia monituje studentów, mogą istotnie ograniczać zdolność studentów do świadomej decyzji w rozumieniu art. 2 lit. j) dyrektywy 2005/29 WE.
Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Prezesa UOKiK z prośbą o wszczęcie postępowania wyjaśniającego oraz o wydanych tej sprawie postanowieniach i decyzjach.
W wystąpieniu do Prezes PFRON RPO zwrócił natomiast uwagę na sytuację części studentów, którzy na kształcenie w tej uczelni otrzymali dofinansowanie ze środków PFRON. Studenci ci są zagrożeni koniecznością zwrotu środków z uwagi na fakt, że uczelnia przestała odpowiadać na kierowane do niej wnioski studentów w przedmiocie rozliczenia programu. W tej sytuacji, nie tylko nie jest możliwe uzyskanie zaświadczenia o ukończeniu studiów, lecz także uzyskanie jakiegokolwiek zaświadczenia umożliwiającego rozliczenie dofinansowania.
Rzecznik wskazał zatem na celowość wprowadzenia odpowiednich rozwiązań, na których podstawie studenci Collegium Humanum uzyskają możliwość przedłożenia zaświadczeń wymaganych do rozliczenia dofinansowania w późniejszym terminie. Termin ukończenia weryfikacji ocen nie jest możliwy do przewidzenia ani tym bardziej zależny od beneficjentów. Dlatego zasadne jest, aby studenci objęci programem dofinansowanym ze środków PFRON nie ponosili negatywnych konsekwencji wynikających z działań uczelni oraz organów państwa.