Wystąpienie do Minister ds. Polityki Senioralnej w sprawie ewentualnego zaangażowania Polski w prace nad Konwencją o prawach osób starszych z dnia 2024-09-27.
Wystąpienie do Minister ds. Polityki Senioralnej w sprawie ewentualnego zaangażowania Polski w prace nad Konwencją o prawach osób starszych.
Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że podczas ostatniej, 14. sesji Grupy Roboczej ONZ ds. Starzenia się (OEWGA) w maju 2024 r. przyjęto w drodze konsensusu decyzję 14/1. Decyzja ta jest oficjalnym stanowiskiem, w którym ONZ adresuje m.in. następujące kwestie: ageizm uznaje za szeroko rozpowszechnione zjawisko oparte na uprzedzeniach oraz założeniu, że zaniedbanie oraz dyskryminacja osób starszych jest akceptowalna, a także, że ageizm jest nie tylko częstym źródłem, ale także usprawiedliwieniem dla dyskryminacji ze względu na wiek, jak również jej siłą napędową; eliminacja ageizmu i wszelkich form przemocy, dyskryminacji oraz zaniedbania osób starszych, tak jak likwidacja ubóstwa w każdym wymiarze, podkreślanie godności osób starszych i ich dobrostanu są fundamentalne dla możliwości pełnego korzystania przez nie z praw człowieka i podstawowych wolności; starsze kobiety często są narażone na dyskryminację w wyniku nierówności ze względu na płeć i doświadczają większego ryzyka w zakresie społecznego i ekonomicznego wykluczenia, podobnie jak w zakresie fizycznej i psychicznej przemocy, co ma wpływ na korzystanie przez nie z praw człowieka i podstawowych wolności; możliwe luki w ochronie praw człowieka w kontekście osób starszych, zarówno na poziomie normatywnym, jak i implementacyjnym, występują m.in. w obszarach związanych z równością i niedyskryminacją, przemocą, zaniedbaniem i nadużyciami, autonomią i niezależnością, opieką długoterminową i paliatywną, ochroną socjalną i zabezpieczeniem społecznym, edukacją, szkoleniami, uczeniem przez całe życie i kształtowaniem umiejętności, dostępu do wymiaru sprawiedliwości, prawa do pracy, dostępu do rynku pracy, bezpieczeństwa ekonomicznego, wkładu w zrównoważony rozwój, prawa do możliwie najwyższych standardów fizycznego i psychicznego zdrowia oraz dostępu do usług zdrowotnych, włączenia społecznego, dostępności, infrastruktury i otoczenia (transport, mieszkalnictwo i dostęp), uczestnictwa w życiu publicznym i w procesach podejmowania decyzji; istnieje możliwość wystąpienia dodatkowych wyzwań w zakresie ochrony praw osób starszych, włączając w to ubóstwo, zmiany klimatyczne, konflikty zbrojne, ryzyka związane z nowoczesnymi technologiami, kryzysami finansowymi, obciążeniami dla systemu opieki zdrowotnej; wiele państw może nie być wystarczająco przygotowanych, aby odpowiedzieć na potrzeby szybko starzejących się społeczeństw, w tym w zakresie opieki profilaktycznej, leczniczej, paliatywnej i specjalistycznej. W omawianej decyzji 14/1 wskazano również na najlepsze sposoby zaradzenia zidentyfikowanym lukom w prawie międzynarodowym. W katalogu przedstawionych możliwości na pierwszym miejscu, po raz pierwszy oficjalnie, poddano pod rozwagę państw członkowskich ONZ opracowanie wiążącego instrumentu prawa międzynarodowego w celu promocji, ochrony i zapewnienia uznania oraz realizacji, na równych zasadach, wszystkich praw człowieka osób starszych.
Decyzja ta została przekazana do rozpatrzenia Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ, które zapoznawszy się z nią 13 sierpnia br. uchwaliło rezolucję, w której przyjęło dorobek Grupy Roboczej ONZ ds. Starzenia, jak również uznało jej pracę za zakończoną. Zgromadzenie Ogólne zaleciło jednocześnie odpowiednim instytucjom ONZ podjęcie i rozważenie rekomendacji przedstawionych w decyzji OEWGA 14/1 i zobowiązało Przewodniczącego do przygotowania spotkania wysokiego szczebla na ten temat podczas 79. Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Wymienione dokumenty otwierają nowy rozdział i nowe możliwości w zakresie przyśpieszenia prac nad postulowanym instrumentem prawa międzynarodowego - konwencją o prawach osób starszych.
W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o powiadomienie o stanowisku, w tym jakie działania planowane są przez rząd w kwestii udziału w wypracowaniu kolejnych rezolucji ONZ, które mogą otworzyć drogę do rozpoczęcia prac redakcyjnych nad nową konwencją - o prawach osób starszych.