Wystąpienie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia 2024-08-12.
Wystąpienie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi dotyczące § 13zs rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (dalej jako: "rozporządzenie o ARiMR"). Na podstawie tego przepisu ARiMR odmawia rolnikom będącym osobami samotnymi przyznania pomocy finansowej w obliczu zagrożenia utraty płynności finansowej w związku z występującymi szkodami rolnymi spowodowanymi zjawiskami pogodowymi. Swoją odmowę Agencja uzasadnia ww. przepisem rozporządzenia ARiMR, z którego wynika, że pomoc finansowa jest przyznawana w celu wsparcia finansowego rodziny, której zagraża utrata płynności finansowej. Przez rodzinę należy rozumieć osoby pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujących i gospodarujących.
W przekonaniu RPO, postanowienia § 13zs rozporządzenia o ARiMR, jak również wynikająca z nich praktyka odmowy przyznawania pomocy finansowej osobom samotnym, naruszają zasadę równości i zakaz dyskryminacji. We wcześniejszych wystąpieniach do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczących aplikacji suszowej w 2022 r. i 2023 r. Rzecznik wskazywał już na problem wykluczenia osób samotnych z programu wsparcia producentów rolnych poszkodowanych w wyniku suszy.. Wobec kolejnych skarg samotnych rolników problem ten został poddany w Biurze RPO głębszej analizie. Doprowadziła ona do wniosku, że postanowienia § 13zs rozporządzenia ARiMR w sposób nieuzasadniony racjonalnymi przyczynami różnicują rolników ze względu na szeroko rozumiany stan cywilny, mniej korzystnie traktując osoby samotne niż osoby żyjące w rodzinach, a znajdujące się w porównywalnej sytuacji, jaką jest ubieganie się o pomoc finansową w obliczu zagrożenia utraty płynności finansowej w związku ze szkodami rolnymi spowodowanymi zjawiskami atmosferycznymi.
Zasada równości oraz zakaz dyskryminacji znajdują podstawę w art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Istotą zasady równości jest równe traktowanie podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji lub należących do tej samej kategorii (klasy podmiotów). Podmioty znajdujące się w podobnej sytuacji powinny być traktowane w sposób podobny, według jednakowej miary, bez zróżnicowań dyskryminujących i faworyzujących.
Zróżnicowanie musi służyć prawowitemu celowi i mieć proporcjonalny charakter. W ten sam sposób należy rozumieć zasadę równości i odstępstwa od niej na gruncie prawa międzynarodowego, przypominając jednocześnie, że w świetle postanowień art. 21 Karty Praw Podstawowych UE państwa członkowskie są obowiązane do przestrzegania zakazu wszelkiej dyskryminacji na każdym etapie wdrażania programów i projektów finansowanych z funduszy Unii Europejskiej. W świetle powyższego trzeba zaznaczyć, że wszyscy rolnicy poszkodowani negatywnymi zjawiskami atmosferycznymi i znajdujący się w obliczu zagrożenia utraty płynności finansowej należą do tej samej grupy i są w podobnej sytuacji. W związku z tym podział tej grupy rolników na osoby samotne i osoby żyjące w rodzinach, i przyznanie publicznej pomocy finansowej tylko tej drugiej grupie, jest odstępstwem od zasady równości, które nie może być uznane za dopuszczalne.
Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o podjęcie inicjatywy zmiany § 13zs rozporządzenia ARiMR w celu zapewnienia równego traktowania samotnych rolników w zakresie dostępu do pomocy w obliczu zagrożenia utraty płynności finansowej w związku z występującymi szkodami rolnymi spowodowanymi zjawiskami pogodowymi.