Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości i Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie praktyki podejmowania uchwał w drodze zbierania głosów członków spółdzielni mieszkaniowych na piśmie.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi, dotyczące organizowania przez niektóre spółdzielnie mieszkaniowe głosowania na piśmie nad uchwałami walnego zgromadzenia spółdzielni mieszkaniowej. Przedmiotem uchwał, podejmowanych w takim trybie, są sprawy, które zgodnie z obowiązującymi przepisami powinny być przedmiotem obrad i decyzji tzw. dorocznego walnego zgromadzenia, takie jak: zatwierdzenie sprawozdania finansowego spółdzielni mieszkaniowej, sprawozdania z działalności spółdzielni, podział nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) lub sposób pokrycia strat oraz udzielenie absolutorium członkom zarządu. Sygnalizowana praktyka podejmowania uchwał w drodze zbierania głosów członków spółdzielni mieszkaniowych na piśmie, dotyczy spraw najistotniejszych dla prawidłowego funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowej i realizowania uprawnień jej członków.

Podstawę prawną głosowania na piśmie stanowi art. 15 zzzr ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, a także potwierdzenie możliwości stosowania tego przepisu do spółdzielni mieszkaniowych w stanowisku Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych RP. Natomiast uzasadnieniem faktycznym ma być "potrzeba zapewnienia jak największej liczbie członków możliwości udziału przy podejmowaniu uchwał przez walne zgromadzenie oraz w celu umożliwienia członkom oddania głosu w dogodnych dla nich warunkach".

Opisana praktyka podejmowania uchwał, w sprawach zastrzeżonych do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia spółdzielni mieszkaniowej, w tym w sprawach, będących przedmiotem tzw. dorocznego zgromadzenia, budzi wątpliwości Rzecznika co do zgodności z przepisami obowiązującego prawa, a ponadto z punktu widzenia właściwej realizacji zagwarantowanych członkom spółdzielni mieszkaniowej praw, wynikających z przynależności do tego zrzeszenia, a przyznanych im w przepisach tak ustawy - Prawo spółdzielcze, jak i ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

W ocenie RPO podejmowanie przez walne zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej uchwał w drodze pisemnego zbierania głosów pozostaje w sprzeczności z przepisami art. 8 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz nie gwarantuje członkom tych spółdzielni realizacji przyznanych im praw wynikających z przynależności do spółdzielni mieszkaniowej. Z całą pewnością brak jest podstaw prawnych, które pozwalałyby na przyjęcie tezy, że wspomniany art. 15 zzzr ustawy "covidowej" stanowi lex specialis w stosunku do przepisów art. 83 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Zdaniem Rzecznika wykorzystywanie przez spółdzielnie mieszkaniowe art. 15 zzzr tej ustawy do zarządzania podejmowania przez walne zgromadzenie uchwał w drodze pisemnego zbierania głosów nie służy demokracji spółdzielczej i nie leży w interesie członków spółdzielni.

W opinii RPO zachodzi zatem pilna potrzeba podjęcia prac legislacyjnych celem usunięcia z porządku prawnego art. 15 zzzr ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacjami kryzysowymi. Przepis ten nie powinien stanowić podstawy podejmowania uchwał przez walne zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej w drodze zbierania głosów na piśmie.

Rzecznik przekazał powyższe uwagi z prośbą o zainicjowanie prac legislacyjnych w omawianym zakresie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Rozwoju i Technologii w piśmie z 13 sierpnia 2024 r. przyznał, iż do Ministerstwa napływają sygnały o pojawiającej się praktyce stosowania przez spółdzielnie mieszkaniowe art. 15zzzr specustawy jako podstawy podejmowania uchwał walnego zgromadzenia na piśmie przy jednoczesnym zaniechaniu zwołania walnego zgromadzenia w formie tradycyjnej. W ocenie resortu, w omawianej sprawie należy odwołać się do interpretacji przepisów zgodnej nie z ich literalnym brzmieniem, lecz z celem, w jakim te regulacje zostały wprowadzone. W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że w związku z zagrożeniem rozprzestrzeniania się zakażeń wirusem SARS CoV-2 istnieje konieczność wprowadzenia szczególnych rozwiązań, umożliwiających podejmowanie działań minimalizujących zagrożenie dla zdrowia publicznego stanowiące uzupełnienie podstawowych regulacji. Tym samym, celowościowa wykładnia art. 15zzzr specustawy oraz jego epizodyczny w założeniu charakter wyłączają możliwość stosowania tego przepisu w okresie poza stanem zagrożenia epidemicznego. Mając na uwadze rozbieżności interpretacyjne dotyczące stosowania omawianego przepisu, MRiT wystąpił do Ministerstwa Sprawiedliwości w przedmiotowej sprawie. W korespondencji tej zwrócono uwagę na konieczność podjęcia prac legislacyjnych mających na celu wyeliminowanie z obrotu prawnego art. 15zzzr specustawy w odniesieniu do spółdzielni. Aktualnie MRiT oczekuje na odpowiedź Ministerstwa Sprawiedliwości. Zakres prac legislacyjnych mających na celu wyeliminowanie problemu związanego z obowiązywaniem art. 15zzzr specustawy uzależniony jest od stanowiska zaprezentowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości.